Бодлогын түвшинд улс төржсөн, сэтгэл хөдлөлд тулгуурласан, мэргэжлийн бус байдал газар авч, уул уурхайг сонгуулийн өрсөлдөөний сэдэв болгож хувиргасан. Уул уурхайн салбарын томоохон хэмжээний хамтын ажиллагаанд төр хариуцлагатай оролцогч байж чадахгүй гэдгийг Оюутолгойн жишээ тодорхой харууллаа.Төрийн оролцоог хязгаарлана гэдэг Монголын оролцоог хязгаарлана гэсэн үг биш. ...

Авлигатай тэмцэх газар үнэхээр хүчрэхгүй байна. Авлига бол зөвхөн мөсөн уулын орой. 10 хүрэхгүй хувь нь илэрч байгаа ч олигтой хариуцлага тооцож чадахгүй байгаа нь үүнийг гэрчилнэ.Маш нарийн, өчнөөн олон зүйлийг хамруулдаг. Хамгийн гол суурь нь нийгмийн үнэт зүйлс. Нийгмийн үнэт зүйлсийг ард иргэд нь маш сайн мэддэг, хандлагаа болгоод төлөвшүүлчихсэн.Зөвхөн сайд нар нь солигддог. Өөр нэг ч хүн солигддоггүй. Тэгэхээр төрийн ал...

Гол шалтгаан нь дэлхийн эдийн засгийн хямралаас огт хамаагүй. Харин дотоодын сөрөг хүчин зүйлд шүүмжлэлтэй хандаж, төрийн бодлогыг тогтвортой, цэгцтэй, зөв явуулахад анхаарах нь зүйтэй. Төр өмчөө нэгэнт гадныханд хөрөнгө оруулаад ашиглуулж байгаа учраас түүнтэй холбогдсон бүх татваруудаа авах ёстой. Нөөц ашигласны татвараа ахиухан авах ёстой. Бараг 16, 17 нэр төрлийн татвар авч байгаа....

Шаардлага нөхцөл хангагдахгүй байгаа нь түгээмэл байна. Үйлдвэрлэлийн осол уул уурхайн салбарт ерөөсөө буураагүй. Хөдөлмөр аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн хуулийн үндсэн зорилго нь хоёр үндсэн хэсэгтэй....

Тэдний ажлын байр нь олборлолтын газар. Гэтэл олборлолтын газаргүй бол ажлын байргүй болно гэсэн үг. Энд л тэдний эрх зөрчигдөж байгаа юм....

Тус хууль нэг талаараа хариуцлагыг өндөржүүлсэн сайн талтай ч геологийн асуудлыг уул уурхайгаас салгаж, тусад нь зохицуулах хэрэгтэй....

Хуулинд эрэл хайгуулын ажил гэж маш олон салгаж, ажил тус бүр нь зөвшөөрөл авахаар заасан байгаа нь хүндрэлтэй байгаа юм.Гэтэл Шинэчлэлийн засгийн газраас олон зөвшөөрлийг багасгах бодлого барьж ажиллана гэдэг мөртлөө үүнээсээ зөрсөн заалтыг хуулинд оруулж өгсөн.Дээрээс нь орон нутагт маш их эрх мэдлийг төвлөрүүлсэн. Өнөөдөр орон нутагт эрдэс баялгийн салбарын асуудлыг шийдэх хэмжээний тийм боловсон хүчин байхгүй....

Нөгөө нэг зүйл нь татварын бодлого. Салбарын эдийн засгийн гол хөшүүрэг нь татварын бодлого байдаг. Тэр эрсдлийг төр үүрэх хэрэггүй. Түүний оронд хяналтаа сайжруулаад татвараа сайн аваад сууж байх хэрэгтэй. Одоо бас Тавантолгойн ордыг 100 хувь төрийн мэдэл дор ашиглах гээд л байна....

Хүний эрхийн үндэсний комисс жил бүр нээлттэй өдөрлөгийг зохион байгуулж, хөдөө орон нутгаар явдаг. Засгийн газрын хувьд жил бүр бидэнд тайлан өгөх ёстой байдаг ч гэлээ тайланг цаг хугацаандаа өгөх тал дээр их хойрго ханддаг.Гэтэл одоогийн нэг тогтсон хандлага нь лиценз эзэмшигчийн гэрчилгээ нь газар эзэмшигчийн гэрчилгээнээс илүү эрхтэй гэж ойлгоод байгаа юм. Энэ буруу....

Тэр үед хэдийгээр хэвлэл сониноор байнга шүүмжилдэг ч Газрын тосны газрынхан, Петрочайна Дачин Тамсаг компани гэж дархлагдсан эрх мэдэлтнүүдийн араас хөөцөлдөөд олддоггүй, хэвлэл мэдээллийнхэнд хариу өгдөггүй, ийм л байсан.Монгол хүн бол “зөвхөн миний эрх” гэж ярихаас илүүтэй, миний нутаг, манай бэлчээр сүйрч дуусах нь ээ гэсэн харамслаас тэмцэл эхэлдэг. Нийтлэг эрх зөрчигдөөд буйг ойлгоод дуугардаг, ганц нэгээрээ дуугарахад х...

Монголчууд хүчирхэг болохын тулд эхлээд гадна, дотны хөрөнгө оруулагч чононуудтай хүссэн, хүсээгүй бүжиглэх хэрэгтэй. Бүжиглэж ч байгаа.Гурван жилийн харьцуулалтаар эдгээр эрдсийн бүтээгдэхүүний экспортын хэмжээ буурч байгаа нь тодорхой харагдана. Тал талаасаа мэтгэлцэж жишиг үнээ тогтоож байхаар зөвшилцсөн. Урьд нь Засгийн газар шийдчихдэг байсан. Нүүрс, төмөр, жонш гурав өөрөө дэлхийн жишиг байдаггүй, тухайн бүс нутагтаа үнэ...

Үнэ гадаад, дотоод хүчин зүйлээс шалтгаалж олон хэмжээс параметрээс хамаарч үндэслэдэг. Тийм учраас үнийг орд, ашигт малтмалын төрөл бүр дээр ялгавартай авч үздэг. Үнэ бүрдэх зарчмын хувьд хоёр гол аргачлал байдаг.Ялангуяа хайлуур жонш бол фабрикийн баяжуулалтын зардал худалдан авагчийн санал болгож байгаа үнээс давчихвал жонш борлогдохгүй. Бор-Өндөр зогсоод байгаа нь үүнтэй бас холбоотой....

Нүүрсний уурхай бас нэлээдгүй зогссон байна лээ. Болд төмөр ерөө гол яагаад жилдээ 5 сая тонн төмрийн хүдэр экспортолж чадаж байна гэхээр Хятадын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлээр үйл ажиллагаа явуулдаг юм.Уул уурхай дагасан ханган нийлүүлэгч компани, аж ахуй нэгжүүдийн орлого бас буурсан. Дизель түлш, техник, засвар үйлчилгээ, ажлын хувцас, эрчим хүч, хоол хүнс гээд бүхий л салбарт тусч байгаа. Хаана ч зарлагддаггүй, бусад ...

Бид судалгаа хийсэн, түүнийг төрийн эрх бүхий байгууллагууд анхааралтай судлан үзээд үндэслэл бүхий хариулт өгч, үүн дээр үндэслэн шийдвэр гаргах хэрэгтэй. Мэргэжлийн баг ажиллах хэрэгтэй. Олон улсын практик, жишгийг судлах хэрэгтэй. Харилцан санал, шүүмж сонсох хэрэгтэй.Гэтэл өнөөдөр уул уурхайн ажлын хэсэг энэ өндөр агуулгатай хүдэртэй харьцуулж, үнэ тогтоож байгааг бид хүлээн зөвшөөрч чадахгүй байгаа юм. ...

Түүний харьяа Бор-Өндөрийн үйлдвэр бүтээгдэхүүний борлуулалттай холбоотойгоор өнгөрсөн хоёр сараас эхлэн үйл ажиллагаа зогсоосон. Хамгийн том үйлдвэр ийм байхад бусад жижиг үйлдвэрийн борлуулалт хялбар биш байгаа нь ойлгомжтой.Хятадын 70 хувь, Мексикийн 68 хувьд асуудалгүй. Харин манай 39 хувийн хүдрийг 80 хувьд хүргэхэд зардал их ордог. Одоогийн байдлаар 75 хувийн агууламжтай жоншыг 192 ам.доллараар жишиг үнэ тогтоосон. Харин...

Жишиг үнэ нь 407 ам.доллар, худалдах үнэ нь 250 ам.доллар, 250 ам.доллараар худалдаанд 407 ам.долларт ногдох татвар төлж байна. Үүнээс болж үйл ажиллагаа нь зогслоо. Уг нь засгийн газар төрөлжсөн биржээр дамжуулж үнийг ил болгох ёстой. Мөн зөвлөх үүрэгтэй байтал жишиг үнэ тогтоогоод татвар авдаг байдал үргэлжилсээр гурван жил боллоо. Хувийн компаниуд үгээ хэлж байна шүү дээ....

Суманд бүлээн цусаа харуулахгүй мөртлөө хорин жил үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж өчнөөн байна. Тийм компани байдаг эсэхийг байгаль орчны байцаагч маань ч мэддэггүй. Шинэ ашигт малтмалын хуулиар сумын засаг даргад ямар ч эрх мэдэл байхгүй болсон байна лээ. Ашигт малтмалын хуулийн төслийн 20.1-д зааснаар сумын засаг даргад хоёрхон эрх байгаа.Гэхдээ миний харснаар хуулинд 30 гаруй цоорхой байгаа. Тухайлбал хуулийн 18, 1...

Тогтоол гарсны бичил уурхайчид тодорхой зохион байгуулалтад ороод үйл ажиллагаа явуулж байгаа. Гэтэл одоо шинэ хуулиар том, бага гэж ялгаж, тусад нь зохицуулахаар ярьж байна. Ашигт малтмалын хууль чинь л том, жижиг гэлтгүй уул уурхайн асуудлыг зохицуулсан гол хууль байлтай. “Улс орон өөрт оногдсон баялгаа өөрийнхөө эх оронд оршин суугаа иргэдийнхээ эрх ашигт нийцүүлэн зарцуулна гэсэн тодорхой заалттай байдаг....

Бичил уурхайчид энэ хуулийн төсөлд тун гомдонгуй байгаа нь яах аргагүй үнэн. Орон нутагт ажиллаж, амьдарч байгаа бичил уурхай эрхлэгчид янз бүрийн хэлбэрээр санал бодлоо илэрхийлж байгаа. Түүний дотор ажил хэрэг саналууд ч ирсэн.Аль ч улс орны хөгжлийн тодорхой үе шатанд, тодорхой учир шалтгааны улмаас бичил уурхайчид бий болдог. Зарим хүмүүс нинжа нарыг тодорхой хугацааны дараа алга болно гэж бодож байсанТиймээс өнөөдөр ч гэс...

Ер нь төрийн бодлогын хэмжээнд тодорхой бодлого орж ирж байж шийдэгдэнэ. Мэдээж хэрэг хууль тогтоомж гарахад хөрөнгө оруулагч, уул уурхай үйл ажиллагаа явуулж байгаа хүмүүсийн зүгээс эрх ашиг хөндөгдөж байгаа. Үүнийг хуулиндаа тэнцвэртэйгээр тусгаж авч үзэх ёстой....

Шуудхан хэлэхэд хэлэлцүүлэг хийж байгаа ч үр дүн нь бага байна. Улс орны амьдралд шууд хамааралтай энэхүү хуулийг хэлэлцүүлэхдээ салбар салбараар нь ангилах шаардлагатай.Тухайлбал, 50 сая тонн зэс, 1000 тонн алтны нөөцтэй Оюу толгойн орд ямар замаар Канадын компанийн өмч болох вэ гэдгийг л Ашигт малтмалын тухай хуулийн дөрөвдүгээр зүйлд тов тодорхой гаргаж өгөх юм. Уг нь тухайн баялгийн үнийг бидэнд төлж байж манай улсын баял...

Татвар их авахын тулд жишиг үнийг өндөр гаргасан нь бодит байдалтайгаа нийцдэггүй. Уг нь засгийн газар төрөлжсөн биржээр дамжуулж үнийг ил болгох ёстой.Компаниудаас 50 хувиар барьцаа аваад 100 болгосноор асуудлыг шийдчихгүй. Барьцааны механизм ашигтай биш гэж үзэж байгаа юм....

Монголд мөнгө байхгүй нөхцөлд гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татахын тулд олон улсын санхүүгийн институцийг монголд оруулж ирэх ёстой. Үүнд нь таарсан зохицсон хууль, эрх зүйн орчих байх ёстой гэж харж байна.Үүнээс гадна одоо энэ шинэ зохицуулах хуулиар төрийн нөлөөллийг багасгах ёстой. Ингэснээр хөрөнгө оруулагчдад итгэл найдварыг төрүүлэх юм....