Тэмцлийн өдрөөс баярын өдөр болсон "Мартын 8"-ны түүх
Дэлхийн эмэгтэйчүүд
2014.03.07

Тэмцлийн өдрөөс баярын өдөр болсон "Мартын 8"-ны түүх

Бидний тэмдэглэдэг томоохон баярт өдрүүдийн нэг бол мартын найман бөгөөд албан ёсны баяруудаас магадгүй хамгийн сайхан нь байж болох юм. Эхэндээ энэ өдөр орчлонгийн сайхан эмэгтэйчүүдийг хүндэтгэх өдөр биш цэвэр улс төрийн тэмцлийн өдөр байлаа. Энэ өдөр эмэгтэйчүүд өөрсдийн тэгш эрхийн төлөө жагсдаг байсан юм.

1857 оны 3 сарын 8 нд Нью-Йоркийн гутлын болон оёдлын үйлдвэрийн ажилчин эмэгтэйчүүд  ажиллах нөхцлийг сайжруулах, ажлын цагийг багасгах, эрчүүдтэй адил цалин өгөх шаардлага тавин жагссан байна. Тэр үед үйлдвэрийн эмэгтэйчүүд өдөрт 16 цаг, эрчүүд 10 цаг ажилладаг байв. Үр дүнд нь ажлын цагийг 10 болгуулав.

1857 онд Нью-Йоркод болсон жагсаалд 15000 эмэгтэй оролцжээ.

Удалгүй үйлдвэрчний  эвлэл байгуулагдаж, эмэгтэйчүүд анх удаа гишүүнээр элслээ. Энэ үйл явдлын дараахнаас Америкийн олон олон хотод ажилчин эмэгтэйчүүд жагсаж сонгох, сонгогдох эрхийнхээ төлөө тэмцэж эхэллээ.

Эмэгтэйчүүдийн өдөр гэдэг утгаараа, 3 дугаар сарын 8 Клара Цеткин гэгч герман эмэгтэйн нэртэй холбоотой. Энэ эмэгтэй эцсийн өдрөө хүртэл эмэгтэйчүүдийн төлөө улс төрийн тэмцэл явуулжээ.

Түүний санаачлагаар 1910 онд Данийн Копенгаген хотноо болсон Социалист Эмэгтэйчүүдийн  Их Хурлаар “Эмэгтэйчүүдйин Эрхийг Хамгаалах Өдрийг” бий болгох, жил бүр эмэгтэйчүүдийн баярыг тэмдэглэж байх шийдвэр гарчээ. Энэ шийдвэр тэгш байдал, сонгох, сонгогдох эрхийн төлөө тэмцэх гэсэн эмэгтэйчүүдийн урам зоригийг сэргээв. 3 сарын 19 нийг “Олон Улсын Эмэгтэйчүүдийн Өдөр” болгон зарлалаа. Герман, Австри, Дани, Швейцари зэрэг улсуудад энэ баярын өдрийг анх удаа тэмдэглэсэн түүхтэй.

Клара Цеткин

Харин 1913 онд зохион байгуулахад хүндрэлтэй байсан учир зарим оронд 12 нд, заримд нь 9 нд, Оросод 2 нд гэх мэтээр тэмдэглэжээ. 1914 онд 3 сарын 8  жинхэнэ “Олон Улсын Эмэгтэйчүүдийн Өдөр” болсон юм. Дэлхийн нэгдүгээр дайны үед энэ баярыг тэмдэглэж байсангүй. Октябрын хувьсгалын үр дүнд Оросын эмэгтэйчүүд сонгуулийн эрхээ олж, 18 оны Үндсэн хуулиар нийгмийн тэгш эрхээ баталгаажуулав. Мөн Европын олонхи оронд эмэгтэйчүүдийн эрхийг хүлээн зөвшөөрлөө.

НҮБ  өөрийн тунхаглалаар 1975 оныг Олон Улсын Эмэгтэйчүүдийн жил болгож, 3 сарын 8 ныг тэмдэглэн өнгөрүүлж байхыг дэлхийн бүх оронд уриалжээ.

ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан зарим оронд 3 сарын 8 ныг үндэсний баяр болгон тэмдэглэдэг. Харин Эстони, Латви, Литв. Гүрж, Армени зэрэг улс оронд огт тэмдэглэдэггүй аж.