Энэтхэг улс дэлхийн хэмжээний том гүрэн болохоор санаархаж эхэллээ
Энэтхэг улс шинэ оныг нэр хүндээ өсгөх жил болгохоор төлөвлөсөн бололтой. Энэ нь огцом ахиц уу, эсвэл олон нийтийг төөрөгдүүлэх гэсэн санаа юу.- Ялангуяа дэлхий дахин эдийн засгийн гүн хямралын ангал дээр ирчихээд байгаа өнөө үед эдийн засаг нь бүрэн бэхжээгүй Энэтхэг улс хөг¬жиж буй бусад орноос хаа холдох билээ.
Арабын ертөнц, Европын эдийн засгийн хямрал, түүнчлэн Ираныг тойрсон үйл явдалд дэлхийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд анхаарлаа хандуулж буй өнөө үед уншигчид хөгжиж буй орнуудын дунд тэргүүлэгч байр суурь эзэлдэг улсуудын талаар тун бага мэдээлэлтэй байгаа нь нууц биш. Хятад улс л гэхэд хөгжингүй орны тоонд орохуйц дэлхийн том гүрэн учраас энэ талаарх мэдээлэл өдөр бүр гардаг бол Бразил, эсвэл ӨАБНУ-ын талаар бараг мэдээлдэггүй. Үүнтэй адил Энэтхэгийг ч бас орхигдуулдаг.
Ер нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд дэлхийн цэрэг, улстөрийн нөхцөл байдалд ямар нэг талаар нөлөөлсөн улс орнуудын тухай мэдээллийг илүү их цацдаг. Энэхүү зүй тогтлын дагуу шинэ оны эхнээс Энэтхэг улс гэдэг үг дэлхийн мэдээллийн агентлагуудын хуудаснаа олонтаа тааралдах боллоо. Энэ оны эхний долоо хоногт Энэтхэг улсын цэрэг, улстөрийн байдлын талаар хоёр чухал мэдээлэл гарсан. Эхнийх нь тус улс Хятад, Пакистантай хиллэдэг мужуудын хүний хөл гараагүй шахам, уулархаг нутгуудад хонгил гаргаж, авто зам тавихаа мэдэгдлээ. Ийнхүү уулсыг нүхэлсэн тус хоолойн ачаар энэ бүсэд ямар ч саадгүйгээр тээвэрлэлт хийх юм.
Улсынхаа газар нутгийн хойд хэсэгт дэд бүтцээ хөгжүүлж буй нь тус улс газар нутгийн хурц маргаантай хэсгийг өмчилж авахаар зориг шуулуудсан хэрэг. Ялангуяа үүнээс болж Пакистантай томоохон хэмжээний дайн дэгдээж болзошгүй байдалд оржээ. Ер нь өндөр, өндөр уулсыг нүхэлж, авто зам барих нь үнэхээр биеэ тоосон төсөл юм. Энэ нь Энэтхэг улс байр сууриа бэхжүүлж, бүс нутагтаа тэргүүлэх гүрэн болох гэсэн ээлжит оролдлого бололтой.
Энэтхэгтэй хамааралтай дараагийн дуулиант мэдээлэл нь цэрэг, улстөрийн сэдэвтэй шууд бус холбоотой. Тус улс “Agni-V” балластик пуужингийнхаа шинэ загварыг ойрын 2-3 сард турших нь нэгдүгээр сарын есөнд тодорхой болжээ. “Agni-V” хэмээх гурван шатлалт, хатуу түлштэй балластик пуужинг “Agni-III”-ийн үндсэн дээр бүтээсэн байна. Цөмийн зэвсэг суурилуулж, өндөр нарийвчлалтайгаар бай онох чадвартай шинэ пуужингийн нислэгийн алслалтын дээд хэмжээ нь 5.5 мянган км. Энэтхэг улс ийнхүү Пакистан, Хятад төдийгүй Азийн газар нутгийн бүх хэсгийг хамрах хэмжээний цөмийн зэвсгийн хүчтэй болсон гэдгээ дахин баталлаа.
Энэтхэг улс шинэ оныг нэр хүндээ өсгөх жил болгохоор төлөвлөсөн бололтой. Энэ нь огцом ахиц уу, эсвэл олон нийтийг төөрөгдүүлэх гэсэн санаа юу. “Agni-V”-ийг аль өнгөрсөн 2011 оны сүүлчээр туршихаар төлөвлөж байсан. Тэгвэл энэ санаагаа хэрэгжүүлэхэд энэтхэгчүүдэд саад учирчээ. Гэхдээ энэ нь техникийн доголдол эсвэл үндэсний хэмжээний санхүүгийн хүндрэлийн аль нь болохыг хэлэхэд хэцүү. Үнэндээ хоёр дахь шалтгаан үнэнд илүү ойрхон байх. Ялангуяа дэлхий дахин эдийн засгийн гүн хямралын ангал дээр ирчихээд байгаа өнөө үед эдийн засаг нь бүрэн бэхжээгүй Энэтхэг улс хөгжиж буй бусад орноос хаа холдох билээ.
Энэтхэг улсын хэтийн төлөв жилийн өмнө төсөөлж байсан шиг тийм ч таатай байсангүй. Тухайн үед Энэтхэгийн зарим улстөрч ойрын жилүүдэд гол өрсөлдөгч болох Хятадын урд орно хэмээн мэдэгдэж байсан. Энэтхэгийн одоогийн эдийн засгийн өсөлт 6.9 хувьтай байгаа нь Европын орнуудын дэргэд харьцангуй дээгүүр үзүүлэлт байж болох юм. Гэсэн ч 1.2 тэрбум хүн амтай Энэтхэг улсын хувьд эдийн засгийн өсөлт долоон хувьд хүрэхгүй байгаа нь ноцтой аюул учруулна гэж ихэнх эдийн засагч үзэж байна. Эдийн засагчид тус улсын эдийн засгийн өсөлтийг 8.5 хувьд хүрнэ гэж 2011 оны эхээр тооцож байсан ч долоо ч хүрэхгүй хувьтай гарлаа.
Хэдий тийм ч Энэтхэгийн чадварыг дутуу үнэлэх тал ажиглагддаг. Энэ оронд хөдөлмөрийн чадвартай хүн амын үлэмж их нөөц бий. Нэгэн цагт Хятадад тусалсан залуу, хямд ажлын хүч Энэтхэгт ч гэсэн нэмэр болох нь гарцаагүй. Үүнээс гадна Энэтхэг улс дэлхийн хөдөлмөрийн хууваарилалтад маш ашигтай байр суурь эзэлдэг. Тус улс эмийн бүтээгдэхүүн, хар металлургийн бүтээгдэхүүний экспортоороо алдартай. Экспортын дээрх онцлогийн ачаар Энэтхэг улс түүхий эд экспортлогч, дэлхийн хөгжиж буй орнуудаас ялгардаг юм.
Харин түүхий эд экспортлогч орнуудын хувьд импортлогч орнуудын үйлдвэрлэлийн түвшний хэлбэлзлээс бүрэн хамааралтай байдаг зүй тогтолтой. Эндээс үзэхэд Энэтхэг улс одоогоор тодорхой хэмжээний хүндрэл амсаж байгаа ч өөрийн хүчинд итгэж байгаа нь илт байна. Тус улс цэргийн хүчээ бэхжүүлэхийн зэрэгцээ тогтворгүй хөршүүддээ өөрийн санааг харуулсаар байна.