Монгол Улсын Их Хурлын дарга Зандаахүүгийн Энхболд өчигдөр /2015.10.04/ Хүнс хөдөө аж ахуйн яамнаас жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг "Намрын ногоон өдрүүд" нэгдсэн арга хэмжээнд оролцов.

Улсын Их Хурлын дарга "Дөрвөн өлзий" ХХК-ийн бүтээгдэхүүнийг үзэж сонирхон, үйл ажиллагааных нь талаар тодруулж, ярилцсан юм. Тус компани 2014 онд Засгийн газраас хөнгөн үйлдвэрлэлийн салбарыг дэмжих 1400 сая төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээл авсан байна. Ингэснээр хүүхдийн нухашны үйлдвэрийн шугам шинээр ажиллуулж, импортыг орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа аж.

Польш технологийг Монголд нэвтрүүлсэн "Видан" хүнсний үйлдвэр нь 5 төрлийн импортын жимсээр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа бөгөөд өдөрт 8-10 тонн жимс, ногоо боловсруулж, 20000-25000 шил бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Өнөөдрийн байдлаар дотоодын зах зээлд 40 шахам нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, тэр дундаа хүүхдийн жимсний нухаш нийлүүлж байгаа болохоо Улсын Их Хурлын даргад танилцуулаад, цаашид экспортод гаргах зах зээлийн судалгаа хийж байгаа гэлээ.

Үүний дараа Гол нэрийн бараа бүтээгдэхүүний үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрөөс 4.4 тэрбум төгрөгийн зээл авсан "Түмэн шувуут" ХХК-ийн үйл ажиллагаатай Улсын Их Хурлын дарга танилцан, бүтээгдэхүүн болон зээлийн санхүүжилтийн үр дүнгийн талаар ярилцсан юм. "Түмэн шувуут" ХХК 1 ш өндөгийг зах зээлд 250 төгрөгөөр нийлүүлж байгаа бөгөөд бүтээгдэхүүний савалгаа, үйлчилгээндээ анхаарч ажиллаж байгаа юм байна.

"Намрын ногоон өдрүүд" нэгдсэн арга хэмжээнд

Нийт зах зээлийн 65 хувийг дотоодын үйлдвэрлэгчид хангаж байгаа бол үлдсэн 35 хувийг нь ОХУ-ын импортын өндөг эзэлдэг байна. Үндэсний компаниуд үйл ажиллагаагаа өргөжүүлснээр ойрын 2-3 жилийн хугацаанд дотоодын өндөгний хэрэгцээг 100 хувь хангах боломжтой хэмээн тооцжээ.

Тус компани зээлийн хөрөнгөөр орчин үеийн тоног төхөөрөмж, технологи бүхий тэжээлийн үйлдвэр ашиглалтад оруулаад байгаа юм байна. 4 тэрбум орчим төгрөгийн өртөг бүхий тэжээлийн үйлдвэрийнхээ бүтээгдэхүүний 98 хувийг өөрийн аж ахуйдаа ашигладаг байна. Тэжээлийн үйлдвэрийн түүхий эдийн 45 хувь буюу эрдэнэ шиш, шар буурцагны шахмал, амин дэмүүдийг импортоор оруулж ирдэг бол үлдсэн 55 хувийг дотоодоос хангадаг байна.

Цаашид импортын түүхий эдийг дотоодоос хангах талаар судалгаа хийж, туршилтууд явагдаж байгаа талаар Улсын Их Хурлын даргад танилцуулсан юм. Ийнхүү тэжээлийн үйлдвэр ашиглалтад орсноор импортын тэжээл авснаас 18-20 хувийн хямд бөгөөд энэ нь зах зээлд нийлүүлэгдэх нэгж бүтээгдэхүүний өртөгт ч тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг гэлээ.

Нэгдсэн арга хэмжээнд мах махан бүтээгдэхүүний "Хүнс комплекс" ХХК оролцож байгаа юм. Тус компани нь Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдан, 5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авсан байна. Үүгээрээ үйлдвэрлэлээ өргөтгөж, технологийн шугам, хөлдөөх камераа шинэчилсэн байна. Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрийн хүрээнд 400 сая төгрөгийн зээл авснаараа 400 тоннын багтаамжтай зоорь байгуулжээ.

Өнөөдрийн байдлаар 20 нэр төрлийн хиам, 20 гаруй нэр төрлийн нөөшилсөн бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлж, экспортод гаргаж байгаа юм байна. Эдийн засгийн хүндрэл мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдэд мэдрэгдэж байгаа эсэхийг Улсын Их Хурлын дарга тодруулахад худалдан авалтын хэмжээ 2014, 2015 онуудад тогтвортой байгаа гэв.

"Намрын ногоон өдрүүд" нэгдсэн арга хэмжээнд

"Намрын ногоон өдрүүд" нэгдсэн арга хэмжээнд оролцох үеэрээ Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын хувьд тодорхой хэмжээний дэвшил гарсан байгааг онцолж байсан юм. Тэрээр "Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид, тэр дундаа жижиг, дунд үйлдвэрлэгчид шинэ түвшинд гарсныг "Намрын ногоон өдрүүд" үзэсгэлэнгээс харж болно. Савалгаа сайжирч, нэр төрөл олширсон байна.

Өмнө нь байгаагүй шинэ бүтээгдэхүүнүүдийг хийдэг болж. ХХААЯ-аас лангууны үнийг нь төлөөд зохион байгуулж буй энэ арга хэмжээ ялангуяа сурталчилгаа хийж чаддаггүй жижиг үйлдвэрлэгч, компаниудад боломж олгож байна. Энэ бол үйлдвэрлэгчид, аж ахуй эрхлэгчдээ төрөөс дэмжиж буй нэг хэлбэр. Органик бүтээгдэхүүн маш их байна. Зах зээлээсээ хол байгаа үйлдвэрлэгчид хамтраад, хоршоолол байгуулаад үйл ажиллагаагаа явуулж байгаагаа танилцууллаа, зээл дэмжлэг хэрэгтэй гэдгээ хэлж байна.

Би өнөөдөр зөгийн балны аж ахуй эрхлэгчидтэй уулзлаа. Үндэсний үйлдвэрлэгчид дотоодын хэрэгцээнээсээ 2 дахин их зөгийн бал үйлдвэрлэдэг болжээ. Үүнийгээ экспортлох гарц олох шаардлагатай юм байна. Мөн импортын зөгийн бал дээр татварын зохицуулалт хийж эрх Засгийн газарт бий. Импортын бүтээгдэхүүнд 20 хүртэл хувийн татвар тавих зохицуулалтынхаа хүрээнд үндэсний үйлдвэрлэгчдээ дэмжих нь зүйтэй" гэлээ.

Улсын Их Хурлын дарга энэ үеэр хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, аж ахуй эрхлэгчидтэй уулзаж, ярилцан, шинэ технологи, бүтээгдэхүүнийг үзэж сонирхсон юм. Нэгдсэн арга хэмжээнд хүнсний чиглэлийн 178 аж ахуйн нэгж, иргэд, шинэ ургацын ногоогоор 18 аймаг, нийслэлийн 5 дүүргийн ногоочдын бүлэг, аж ахуйн нэгж, хоршоо, ТББ, төсөл, хөтөлбөрөөс 600 гаруй нэр төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүн оролцжээ.

ХХААЯ-аас 7 хоногийн турш зохион байгуулсан тус арга хэмжээний хүрээнд хүнсний бүтээгдэхүүний "Монгол хүнс-органик хүнс 2015", шинэ ургацын төмс, хүнсний ногоо, жимс жимсгэний "Алтан намар" зэрэг салбар арга хэмжээнүүд зохион байгуулагдсан аж. "Намрын ногоон өдрүүд" арга хэмжээ 10 дугаар сарын 05-ны өдөр шилдгүүдээ тодруулснаар өндөрлөнө.

Улсын Их Хурлын даргыг дагалдан Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хүнс хөдөө аж ахуйн сайд Р.Бурмаа болон албаны бусад хүмүүс ажиллав.