Сүүлийн үед парламент нанчилдаан ихтэй байх болсон билээ. Түүний нэг нь гишүүн Ж.Энхбаяр, сайд Ч.Сайханбилэг нарын “зодоон”. Аюулгүй байдал гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаанаар Төрийн нууцын жагсаалт батлах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх үеэр гишүүд маргалдаж, улмаар Ч.Сайханбилэг сайд Ж.Энхбаяр гишүүнийг заамдаад авсан юм. Асуудлын талаар гишүүн Ж.Энхбаяраас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Ч.Сайханбилэг сайд та хоёрын маргааны талаар зарим зүйлийг тодруулья. Нууцын асуудлаас болж танхимын уур амьсгал хуваагдаж, та нөхдийг мэтгэлзүүлсэн гэх ч МАН-ын залуус, АН-ын партизанууд сүүлийн үед таарамжгүй байх болсон юм шиг?

-УИХ-ын чуулганаар Төрийн нууцын жагсаалтыг өөрчлөх тухай хуулийн төсөл орж ирээд УИХ-аас дэмжлэг авалгүй унасан юм. Унаад гурав ч хонолгүй энэ асуудлыг байнгын хорооны хуралдаанд дахин оруулж ирсэн. Тэр нь юу гэвэл Монгол Улсын иргэдийн хувийн мэдээллийг ил гаргах асуудал. Иргэн таны гэр бүл, ажил мэргэжил, яс үндэс, шашин шүтлэг, харилцах данснаас эхлээд өвчний түүх бүхий л мэдээлэл Монгол Улсын нууцад хамаардаг. Энэ бүхнийг ил болгоно гэдэг хуулийн төслийг оруулж ирсэн. Нөгөө хуулийн төсөл нь Монгол Улсын газар нутгийг нарийвчлан буулгасан 1:100.000 масштабтай газрын зургийг нууцын жагсаалтаас гаргах. Энэ бол улсын онц чухал нууцад хамаарах асуудал. МАН-ын гишүүд анх удаа байнгын хорооныхоо хуралдаанд албан ёсоор сууж эхэлж байна. Гэтэл тэр асуудлын талаар бидэнд ямар нэгэн хуулийн төслийн танилцуулга ирээгүй. Холбогдох мэдээллээр ч хангагдаагүй. Ийм байтал хүч түрж асуудлыг олонхиороо шийдэх гэж оролдсон. Үүнтэй холбоотой нэлээд зөрчил гарсан. Ялангуяа нууцын зэрэглэлтэй холбоотой асуудлаар Тагнуулын ерөнхий газрын дэд даргыг албан тушаалаас нь өөрчилсөн бололтой. Энэ асуудал дээр эсрэг байр суурьтай байсан гэж би сонссон.

-Тагнуулын ерөнхий газрын дэд даргыг ажлаас нь халсан нь энэ хуулийн төсөлтэй холбоотой гэж үү?

-Магадгүй. Үүнийг бид тодруулах зайлшгүй шаардлагатай. Мөн Зэвсэгт хүчин, жанжин штабынхан ч дээрх хуулийн төслөөс эсрэг байр суурьтай байгаа. Энэ бол ноцтой асуудал. Монгол Улсын нууцтай холбоотой. Энэ асуудлаар зарчмын саналууд тавьсан. Үүн дээр манай хүн нэлээн бухимдаж, нэлээд уурлаж байх шиг байна лээ. Зарим гишүүд нэлээд ноцтой мэдээллүүдийг ч энэ үеэр хэлж байсан. Үүний цаана тодорхой хэмжээний хийх ажил, бизнесийн үйл ажиллагаа байна гэхчлэн.

Тэр ажиллагаа нь иргэдийн нууцтай холбоотой саатсан.Тийм болохоор нууцаас гаргаж аж ахуй бизнесийн үйл ажиллагаанд ашиглаж магадгүй гэсэн хардлага байгаа юм

. Бидэнд хардах эрх бий. Асууж тодруулах зүйлүүд ч олон байна. Тийм учраас МАН-ын бүлэг энэ асуудлаас дахин завсарлага авч байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор л маргаан гарсан даа. Ч.Сайханбилэг сайд маань их бяртай бас их омголон байна лээ. Хувийнхаа характорыг илэрхийлсэн дээ.

-Та Ч.Сайханбилэг гишүүний хувийн бизнестэй нь холбоотой болохоор Нууцын асуудлыг оруулж ирлээ гэсэн юм биш үү?

-Би тэгж хэлээгүй. Р.Амаржаргал гишүүн хэлсэн юм. Энэ бол тодорхой нэг ажил явах гээд Монгол Улсын эрх ашгийг бодоод байгаа юм алга. Тэр ажлынхаа гацааг гаргахын тулд нууцын нууцаас олон юмыг гаргахаар оролдож байна гэж. Энэ бол ноцтой үг шүү. Монгол Улсын Ерөнхий сайд байсан хүний үг. Тийм болохоор тэр хүний хэлсэн үгийг анхаарч үзэхээс ч аргагүй. Тодруулах мэдээллүүд нэлээд бий. Шалгах асуудлууд ч багагүй байна. Тиймээс энэ асуудлыг хойшлуулсан. Улмаар сайд бид ч үүнээс болж маргасан.

-Нууцын асуудлыг оруулж ирэхдээ нийтийн хэрэгцээнд ашиглах зориулалтаар гаргах зурагнуудад батлан хамгаалахтай холбоотой тэмдэглэгээг зурахгүй гэж тайлбарлаж байсан. Ер нь бол болохгүй зүйлгүй гэж байсан шүү дээ?

-Боломжтой байж болно. Гэхдээ энэ Ч.Сайханбилэгийн мэддэг ч юм биш шүү дээ. Дахин хэлэхэд, нарийн мэргэжлийн байгууллагуудын санал бодлыг тусгаж, тал бүрээс нь эргэцүүлж, асуудлыг нарийвчилж байж оруулж ирэх хэрэгтэй. Тухайлбал, Тагнуулын байгууллага дээр үүссэн нөхцөл байдлыг тодруулах хэрэгтэй. Зэвсэгт хүчин, жанжин штаб дээр байгаа тэр өөр байр суурийн асуудлыг ч тодруулах шаардлагатай. Тэр дундаа энэ асуудал дээр УИХ-ын дэд дарга Л.Цог ноцтой асуудал хэлсэн. Ноцтой баримтууд бас тэр хүний гарт орж ирсэн байна лээ. Энэ асуултыг УИХ-ын дэд дарга Л.Цогт ч мөн тавих хэрэгтэй. Энэ бол Ж.Энхбаяр эсвэл МАН-ын байр суурь биш шүү. МАХН-МҮАН-ын Шударга ёс эвслийг төлөөлж байгаа УИХ-ын дэд дарга Л.Цог, гишүүн Р.Амаржаргал, МАН-ын гишүүдийн байр суурь олон зүйл дээр нэгдэж байна. Тийм болохоор энэ асуудлыг дахин шалгая. Гол нь улсын нууцын асуудал гэдгийг нь дахин дахин тодотгох хэрэгтэй. Нууцын асуудал нь өөрөө Монгол Улсын бүх иргэдийн эрх ашгийг хөндөнө. Монгол Улсын хэмжээнд цуварсан нэг ийм ажлууд яваад байна. Хэвлэл, сэтгэгдэл, өмч хөрөнгө хураахтай холбоотой. Тухайлбал, Газрын хуультай холбоотойгоор ноцтой асуудлууд орж ирлээ. Өнгөрсөн УИХ-аар буцсан асуудлыг дахин үг, үсгээр нь оруулж ирж байна. Үндсэндээ бидний язгуур эрх ашгийг хөндлөө. УИХ дээр унаад гурав хоногийн дараа дахин хүчээр оруулж ирдэг, мэдээлэлгүйгээр шахдаг ийм хэтэрхий бүдүүлэг, увайгүй байдлын цаана ямар эрх ашиг яваад байгааг ойлгож мэдэхийг хичээж байна даа.

-Сүүлийн үед АН-ынхан язгуур эрх ашгаасаа буцаж байна гэх шүүмжлэл ч гарах болсон. Энэ талаар та ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Ний нуугүй хэлэхэд, тэдний хэлж байсан ардчилал хуурамч байж. Ардчилал гэж гоё нэрийн дор хувийн эрх чөлөөг нийгмийн эрх ашгаас дээгүүр тавьж, баг зүүсэн байж. Одоо баг нь эхнээсээ хууларч байна. Цаг хугацаа л харуулна даа. Гаргаж байгаа том шийдвэрүүд нь суурь зарчмаа хөндсөн эсвэл үгүйсгэсэн. Эргээд иргэдийн өмч, үг хэлэх эрх чөлөө рүү, одоо бүр хувийнх нь нууц мэдээллийн сан руу довтоллоо. Юм л бол цагдаа, шүүхээр дарамталсан. Жишээ нь Газрын тухай хууль байна. Албадан хураана, чөлөөлнө. Үндсэндээ Монгол хүн Монголдоо гишгэх газаргүй болж байна гэсэн үг. Иргэдийнхээ язгуур эрх ашиг руу довтолсон хуулийн төслүүдийг оруулж ирж байна. Яг ийм нарийн асуудлууд оруулж ирж байгаа энэ үед улам нарийн харж, ёстой долоо хэмжиж нэг огтлохоос аргагүй юм.