Компанийг зүгээр нэг биш, харин тун сайн засаглах ёстой. Компанийг сайн засаглана гэдэг нь бизнесийн үйл ажиллагаагаа нээлттэй, шударга, итгэлцэлд тулгуурлан оновчтой удирдан явуулдаг, ажиллагчид, харилцагчид, хувьцаа эзэмшигчид, хэрэглэгч, үйлчлүүүлэгч олон нийтэд ил тод, үнэн зөв тайлагнадаг, ажиллагчид нь байгууллагадаа үнэнч, бие биеэ хүндэлдэг, удирдах ажилтнууд нь итгэл үнэмшилтэй, манлайлал сайтай, ажиллагч бүрийн оролцоог хангадаг, ашгийг цорын ганц, эцсийн зорилгоо болгодоггүй, үйл ажиллагааны стандарт, боловсон хүчний стратеги хөтөлбөр, авлигын эсрэг, нийгмийн хариуцлагаа хэрэгжүүлэх болон технологийн бодлого, ёс зүйн дүрэмтэй, тэдгээрийг хэрэгжүүлдэг, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлдэг, хохирол багатай даван туулдаг, хэрэглэгч, үйлчлүүлэгчдийн эрх ашгийг дээдэлдэг, шударга өрсөлддөг байх явдал юм. Ашиг хонжооны хойноос хөөцөлддөг, амин хувиа хичээдэг, өөрөө л баяжиж хөлжихийг зорилгоо болгосон хүн жинхэнэ бизнес эрхлэгч биш. Бизнесийг өөртөө “мөнгө олох”, “баяжин хөлжих” гэсэн аминч зорилготой эрхэлбэл явуургүй төдийгүй хор хөнөөлтэй. "Ашгийг эцсийн зорилгоо болгосон бизнесийн байгууллага хэзээ нэгэн цагт заавал дампууран мөхөх тавилантай" гэсэн Хенри Фордын үг байдаг.

Манайхны сүүлийн үед үгээр хөөцөлдөж буйн сонгодог жишээ бол "Компаний ЗАСАГ+ АЛ" үгийнхээ утгыг бүрэн ойлгохгүй байж олон юм ярих нь тун гэмшил. Олон хувьцаа эзэмшигчтэй, нээлттэй компанийг олноор удирдан хөтлөх, хамтаар удирдах зохион байгуулалтын хэлбэр. Хамтын оролцоотой удирдах зохион байгуулалтын нэг л арга. Оролцогч нарын үүрэг, статус ямар байх, жин банг нь хэрхэн тохируулах гэдгийг л ярьж байгаа хэрэг. Төр, өмчийн эзэд, хөлсний хөдөлмөр эрхлэгчдийн сонирхолын огтолцлын "алтан цэг"-ийг хэрхэн олох вэ? гэдгийг хайж байгаа хэрэг. Өмч, эзэн хоёрыг хэрхэн салгах, өмчийн эзний менежментийг хэрхэн саармагжуулах вэ? гэдэг асуултын хариуг хайж байгаа байдал. Энэ бол компаний хамтын удирдлага юм. Хэрхэн, хэрхэн гэдэг асуултуудын хариу олох үндсэн бөгөөд удирдахуйн ухаанд орж ирээд бас чолон жил аргазүйн хувьд хүлээн зөвшөөрөгдөөд, хэрэглэж байгаа арга бол бүрэн эрхийн оночтой төлөөлөн шилжүүлэлт, чиг үүргийн зохимжтой хуваарилалтын "матриц"арга гэж байдаг. Хэрвээ энэ талаар харилцан ярилцах, хамтран боловсруулалт хийх бодол байвал бидэнд хандаж болно. Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй, бүлээн усаар угаавал хиргүй гэдэг дээ. ХАМТААРАА компаний хамтын удирдлагыг цэгцлэн хөгжүүлье.

Манай компаниуд ТУЗ -ийн үүрэг оролцоог нэмэгдүүлэх нь сайн засаглалын зарчмуудыг хэрэгжүүлэхэд чухал нөлөө үзүүлэнэ.

ХУВЬЦААТ КОМПАНИУДЫН ТУЗ-ИЙН ГИШҮҮДИЙН КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛЫН СЕРТИФИКАТ ОЛГОХ СУРГАЛТАНД ХАМРАГДСАН БАЙДЛЫН СУДАЛГААГ ГАРГАЛАА http://www.frc.mn/index.php/joomlart/2013-03-25-02-46-40/doc_download/3336-

Компанийн засаглалыг хэрэгжүүлсэнээр нэгдүгээрт хувьцаа эзэмшигчдийн эрх ашгийг сонгодог хэлбэрт оруулж, компанийн гүйцэтгэх удирдлагад тавих хяналт, үүрэг даалгавар, өдөр тутмын үйл ажиллагааг хяналт тавих, хардалт сэрдэлтгүйгээр хяналтыг нь тавиад, мэдээллийн уян хатан байдлыг бий болгож байгаа. Хоёрдугаарт сайн засаглалыг хөгжүүлсэнээр нийгэм буюу хамтран ажиллагч хөрөнгө оруулагч нарт итгэлцлийг төрүүлж байгаа. Тухайн хүний эрх ашгаас үл хамаарсан, бизнесийн эрх ашгийг нийцүүлэн шийдвэрийг гаргаад явдаг учраас хөрөнгө оруулагч нарт итгэлцэл төрдөг. Бид нэгдмэл нэг тайлантай. Нийтлэг эрх ашигт захирагдаж ажилладаг. Бид засаглалын зарчмуудыг хэрэгжүүлэх гээд явж байхад эхэндээ алдаатай зүйлүүд байсан. Гэхдээ суралцаад хэрэгжүүлэх гээд явахад үнэхээр давуу талуудыг мэдэрч эхэлсэн. Бизнес цаг хугацаанаас хамаарсан эрсдлийг бий болгодог учир амжаад, зөв шийдвэр гаргах, боломж руу хөрөнгө оруулалт хийх, суурьтай нухацтай бизнесийг хөгжүүлэхэд ил тод нээлттэй байдал их тусалж байгаа. Бид үнэхээр хичээж байна. Хамаатан садан, найз нөхдийн эрх ашгийг суурь болгохгүй. Чадалтай боловсон хүчин байхад алзахгүй.

Компанийн засаглалыг хэрэгжүүлснээр компанийн үйл ажиллагаа сайжраад, илүү сайн менежменттэй болдгоороо давуу талтай болов уу. Төлөөлөн удирдах зөвлөл нь хурлаа сайн хийдэг, гишүүд болон гүйцэтгэх захирлын томилгоо нь ил тод, нээлттэй байснаар чадвартайг нь сонгох боломж нээгдэнэ.

Хуулийнхаа дагуу ажилладаг компани гэж байдаг юм уу. Эзэн нь юмаа мэднэ гэдэг байдлаар ханддаг шүү дээ. Гэтэл компанийн тухай хуулинд болохоор их л том заалтууд байдаг. ТУЗ компанийг удирдан авч явах, гүйцэтгэх удирдлагыг сонгох, томилох, тайлан балансад үнэлгээ хийх гэх мэтчилэн олон үүрэг байдаг. Гэхдээ манай монголын компаниудад энэ байдал сул байгаа гэж боддог. Ялангуяа төрийн өмчит компаниуд муу ажилладаг. Манай компанийн хувьд хэрэгжүүлэхгүй, чадахгүй байгаа. Хүний хувийн өмч дээр оролцох боломжгүй. Жилд нэг удаа л удирдах зөвлөлийн хурал болоод өнгөрдөг.

1991 онд хувьцаат компани болсон. Өнөөөгийн байдлаар 2000 орчим хувьцаа эзэмшигчидтэй. Компанийн засаглалыг сайжруулах, хөгжүүлэ нь бүхий л ажлууд хууль журмын дагуу явагддаг. Жилд нэг удаа хурлаа хийдэг. Засаглалаа сайжруулсанаар үйл ажиллагаа үр дүнгээ илүү дүгнэхэд давуу талтай байдаг. Ноосны салбар хүнд. Ашиг орлого бага.

Компанийн засаглалыг зөв хэрэгжүүлснээр манай улсын эдийн засаг сэргэн бусад орнуудын компаниудтай өрсөлдөх чадвар сайжран, компаний гүйцэтгэх захиралууд, ТУЗ-ын гишүүдийн үүрэг, үйл ажиллагаа тодорхой болон компаниуд өөрөөр хэлбэл татвар төлөгч нар хөгжин улмаар улс орон хөгжлийн зөв гольдиролдоо орж хөгжих болно.

Компанийн засаглалыг шинэ хууль гарсанаас хойш компанидаа засаглалыг хэрэгжүүлэхэд идэвхтэй оролцох болсон. Засаглалыг бүх сургалтад суусан. Ер нь засаглал сайжирсанаар ТУЗ, гүйцэтгэх захирлын үүрэг тодорхой болсон. Манай компанийн хувьд ашиг сонирхлын зөрчил нэг их байдаггүй. Гэхдээ чиг үүргийг нь зохих ёсоор нь салгахаар хоорондын уялдаа холбоо их сайжирсан. Хөрөнгийн бирж дээр манайх их нэр хүндтэй. Хөрөнгө оруулагч нар манай компанийг их сонирхдог. Ногдол ашгаа жил болгон аль болохоор хуваарилахыг хичээдэг.

Компанийн засаглалыг хэрэгжүүлсний давуу тал нь гүйцэтгэх удирдлага, ТУЗ, удирдлагад их амар байдаг. Манай компанийн одоогийн байдлаар 1300 хувьцаа эзэмшигчидтэй. Брокерийн компани, Хөрөнгийн бирж, компанийн өөрийн сайтаар дамжуулан мэдээллийн ил тод байдлаа хангадаг. Томоохон хэмжээний хэлцэл, хурлуудыг телевиз, радиогоор мэдээллээ хүргэж байгаа. Компанийн засаглалын хууль эрх зүйн орчны хувьд шинэчилсэн компанийн тухай хууль, үнэт цаасны зах зээлийн хууль их сайн хуулиуд болсон гэж боддог. Зарим компаниуд засаглал муутай байгаа нь хуулийнхаа дагуу, журмынхаа дагуу явахад бүх зүйл ойлгомжтой байгаа учраас санаа зоволтгүй гэж хэлмээр байна.

Санхүүгийн зохицуулах хороо, Компанийн засаглалын үндэсний зөвлөлөөс олон ажлыг хийж байгаа учраас засаглалыг сайжруулах ажил нэлээд урагштай байгаа. Компанийн засаглал нь ил тод байх, ТУЗ-ийн эрх үүрэг, хувьцаа эзэмшигчдийн өмнө ил тод байх ёстой гээд тодорхой зарчмуудыг хэрэгжүүлэхэд их амар байгаа. Засаглалыг хэрэгжүүлснээр маш их давуу талтай байгаа. Гүйцэтгэх захирал, ТУЗ-ийн эрх үүрэг их тодорхой болж өгсөн нь ажил явуулахад ач тустай байдаг.

орон нутаг гэдэгт тодруулах зүйл их байгаа санагддаг. Орон нутаг гэдэг статуст хотын дүүргүүд ордог. Тухайлбал, 300 гаруй мянган хүн амтай Баянзүрх дүүргийн санхүүжилт 3000 хүнтэй захын сумтай адил байгаагаас орон нутгийн хөгжил тааруухан байгааг зарим хүмүүс анзаарахгүй байгааг гайхдаг. Хүн амын тоо, бүс нутгийн онцлог гэх мэтээр сайн муу засгаас хамаарахгүй бусад хүчин зүйл байдгийг мэдэрч байж ярих хэрэгтэй санагддаг. байшинд суугаад судалгаа хийх, орон нутаг, газар нөхцөл дээр нь очиж судалгаа хийж ярих тэс ондоо зүйл шүү дээ.

компанийн засаглал сайн гэдэгтэй санал нэгдэнэ. Монголчууд бөөр нь бөгсөндөө цэр нь цээжиндээ гэдэг. захирал нь залуураа сайн атгаж, ажилчид нь ажлаа сайн хийгээд явахад төр нь болсон болоогүй дарамт үзүүлэхгүй бол хөгжихгүй салбар гэж байхгүй болов уу гэж боддог.

монголчуудын гараар могой бариулсан гадаадынханы хөрөнгө оруулалт нэртэй мөнгө угаалтыг таслан зогсоох хэрэгтэй. Ингэж ажиллахад хэцүү ч зөв өнцгөөс уйгагүй ажиллахад гарц байж л таараа гэж боддог. Мөн төрийн нэрээр далайлгасан ашиг хонжоо хайгчид, намын суганд наалдаж албан тушаалд томилогсдын хувиа хичээсэн шуналд хязгаар тавьж, таслан зогсоохгүй бол төрийн нэрээр хувийн хэвшлийнхэнийг дарамтлагчид хэт олширч байгаа нь хэрээс хэтэрч байна, зарим салбарт...

Компанийн засаглалыг хөгжүүлэхэд хараат бус байдлыг сайжруулах ёстой гэж хэд хэдэн удаа сонсч, уншиж байсан. Жирийн сэтгүүлчийн хувиар харахад хөгжүүлэхэд саад болоод байгаа хараат бус байдлаа илүү тодорхой болгож, ярих биш хэрэгжүүлж эхлэх цаг болсон мэт санагддаг. Бас мэдээллийн ил тод байдлыг тэнцвэртэй мэдээллийг хүргэдэг сэтгүүлчдийн чадамжийг нэмэгдүүлэх нь хамгийн чухал... Бүрэн мэдээлэлгүй сэтгүүлч хангалттай мэдээлэл зөв өнцгөөс хүргэнэ гэдэг эргэлзээтэй...

Зөвхөн шантаажаар амьдардаг хэсэг бүлэг хүмүүс бий болоод удлаа. Төрийн нэр барьсан шантаажийн байгууллага хүртэл гарсан гэвэл хэтрүүлэг болохгүй. Хэн нэгнийг үзэл бодлын нь төлөө хавчин гадуурхаж, бизнесийнх нь нэр хүндэд халдах юм уу, эсвэл бизнесийг шууд булааж авах гэсэн төрийн байгууллагын оролдлого нь шантаажаар амьдрагчдад сайхан өгөөш болж байна. Тэд хуурамч мэдээлэл цацаж, бараа бүтээгдэхүүний борлуулалтыг нь бууруулах гэж улайран зүтгэхдээ ШӨХТГ, АТГ-аар айлган сүрдүүлдэг болсон байна. Эх орны үйлдвэрлэгчдээ төр засаг хамгаалалтдаа авахгүй бол гадаад дотоодын мангасуудын аманд орж үхэх нь байна шүү. Нөгөө яриад байсан эх орондоо сайхан амьдаргаая гэсэн чинь яалаа.