Эх сурвалж: ӨГЛӨӨНИЙ СОНИН

Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргын ажлаа өгөөд удаагүй байгаа АН-ын даргын ахлах зөвлөх З.Энхболд “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн IPO гаргах ажлыг шүүмжилж буй. Энэ асуудалд ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ дараах тайлбарыг өглөө.

-АН-ын даргын ахлах зөвлөх З.Энхболдын “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн IPO-д өгч буй шүүмжлэлд Та ямар тайлбар хийх вэ?

-Коронавирус төвөгтэй байхад улс төрийн вирусүүд ажил хийлгэхгүй төвөгтэй байна шүү. Сонгууль дөхөж байх шиг байна. Хүмүүс мэдэн будилдаг боллоо. Мэддэг зүйлээ мэдэхгүй гэж ярьдаг, зориуд мушгин гуйвуулдаг болж байна. Би ҮАБЗ-ийн нарийн бичгийн дарга А.Гансүхэд ҮАБЗ-ийн 2018 оны 3321 дугаар бүхий зөвлөмжийг Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн дагуу ил болгох саналыг хүргүүлж байгаа. Уг зөвлөмжийн дагуу Тавантолгойн нүүрсний ордын талаар авах зарим арга хэмжээний тухай Засгийн газрын 2018 оны долоодугаар сарын 9-ний өдрийн тогтоол гарч, Тавантолгойн орд газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, төмөр замын дэд бүтэцтэй холбоотой ажлуудыг явуулахаар болсон. ҮАБЗ-ийн ажлын албатай хамгийн ойр ажилладаг хүн бол Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга. ҮАБЗ-ийн хуралд суудаг хүн. ҮАБЗ-ийн зөвлөмж буруу байсан юм бол хоёр жилийн хугацаанд засахгүй яасан юм бэ. Зүүнбаянгийн төмөр замд Ерөнхийлөгчийн институт улс төрийн манлайлал үзүүлсэн. Гэхдээ үүнтэй холбоотой гарсан УИХ-ын тогтоолыг Засгийн газар биелүүлээгүй байгаа. Туйлын болгоомжтой хандах ёстой гэж үзэж байгаа. АН-ын увайгүй улс төр олон давтагдаж мэдэхээр байсан болохоор болгоомжтой хандах учиртай. Өнөөдөр яг л нотлогдож байна. Одоогоор Тавантолгойн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулахын тулд олон улсын зах зээлд IPO гаргах судалгааны ажлууд хийж байна. Гэхдээ улс төрийн байдлаар цааш явахгүй нь тодорхой болж байгаа тул шаардлагатай бол Засгийн газар буюу Ерөнхий сайд татгалзан гарах тухай асуудал хөндөгдөнө. Үүнийг дагаад дэд бүтцийн ажлууд зогсох эрсдэл үүсэж болзошгүй гэдгийг миний хувьд анхааруулах нь зүйтэй.

-Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга байсан хүн яагаад ийм байр суурь илэрхийлж байгаа хэрэг вэ?

-Монголчууд бид экс дарга нарынхаа учрыг олохгүй бол болохгүй нь. Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга байхдаа асуудлыг өөрөөр ярьдаг, АН-ын даргын ахлах зөвлөх болохоороо төрийн нууцтай холбоотой асуудлыг гаргаж тавиад улс төр хийдэг байж болохгүй. УИХ-ын дарга байхдаа “Эрдэнэт”-ийн 49 хувийн хувьчлалыг мэдээгүй нь худлаа. УИХ-ын дарга тийм том хэмжээний асуудлыг мэдэхгүй байх боломжгүй. Одоо болохоор Ч.Сайханбилэг хийсэн гээд яриад байгаа. Яг үнэндээ өнөөдөр улс оронд амаргүй нөхцөл байдал үүсээд байна. Коронавирусээс эхлээд яривал олон зүйл байна. Бидэнд улс төр хийгээд байх цаг алга. Үнэхээр шударга ёс, стратегийн оруудыг хууль бусаар олгохтой холбоотой асуудалд эцэслэн цэг тавья гэж АН бодож байгаа бол зугтаагаад гараад явчихсан Ц.Элбэгдоржоо олж ир, АН-аас томилогдож байсан Ч.Сайханбилэгээ олж ир.

-Тавантолгойг хууль бусаар хувьчлах үйлдэл гэж шүүмжилж байгаа шүү дээ. 

-Нэг зүйлийг хариуцлагатайгаар хэлье. У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар ямар нэгэн байдлаар хууль бус үйлдэл хийхгүй. Бид хэзээ ч Засгийн газрын хуралдаанаар оруулахгүйгээр Дубайн гэрээг ганцаараа үзэглэхгүй. Бид хэзээ ч Тавантолгойн орд газрыг хууль бусаар урд хөршид зарах нууц тохироог хийхгүй. Бид хэзээ ч УИХ-аар оруулахгүйгээр “Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг төрийн мөнгөөр аваад хувийн компанид өгөх ажлыг хийхгүй. Бид хэзээ ч Монгол Улсын “Саарал жагсаалт”-д орох асуудлыг дахиж гаргахгүй. Өнөөдөр макро эдийн засгийн үзүүлэлт, төрийн сахилга бат сайжирч байгаа. АН-ын удирдсан дөрвөн жилийн алдаа завхралыг цэгцлэх гэж үйлээ үзэж байна. Хэрэв мэтгэлцэх гэж байгаа бол мөрийн хөтөлбөрөөр, хэрэв мэтгэлцэх гэж байгаа шийдлээр, хэрэв мэтгэлцэх гэж бол үүссэн нөхцөл байдлаас яаж гарах талаар улс төр хийгээч. Тэгэхээр сөрөг хүчний нөхөд дээрээ суудлаа олмоор байна. 

-“Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-т тогтоосон онцгой дэглэм хэзээ дуусах вэ?

-“Эрдэнэт үйлдвэр”-т тогтоосон онцгой дэглэм маргааш дуусна. Учир битүүлэг олон асуудал гарч ирсэн. Онцгой дэглэм дууссаны дараа дэлгэрэнгүй танилцуулна. Зэсийн баяжмалыг 11-12 компанид олгодог, компаниудыг Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан хүн эрэмбэлдэг байсан нь тогтоогдсон. Ингэж Монголын талын зардлыг өсгөж, өсгөсөн дүнгээ өөрсдийн оффшор компаниудаар дамжуулж авсан нь тогтоогдсон. Мөнгө нь Монголд орж ирээд үл хөдлөх хөрөнгө болсон. Ц.Элбэгдоржийн ойр дотнын хүмүүс нийлж “Нэгдмэл найзуудын холбоо” гэдэг компани байгуулсан байна. Энд манай хууль хяналтын байгууллагын удирдлага, улстөрчид орж оффшор бүсээс мөнгө угаасан байсан. Энэ бүхэн нотлогдсон учраас Ц.Элбэгдорж өнөөдөр эх орондоо ирж чадахгүй байгаа.