УИХ-ын чуулганы /2025.04.04/-ний өдрийн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийллээ. 

УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэболд:

Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан хүний халдашгүй чөлөөтэй байх болон өөрийгөө өмгөөлөх хууль зүйн туслалцаа авах үндсэн эрх улам бүр баталгаажна гэсэн ач холбогдол. Мөн мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад хүний эрхийн зөрчил гарахаас урьдчилан сэргийлэх эрх зүйн орчин улам боловсронгуй болно. Гуравдугаарт шүүхийн үйлчилгээний чанар сайжирна гэсэн ийм үндэслэлүүдийг бол дэмжиж байна. Тэгэхдээ бодит нэг нөхцөл байдлыг хэлмээр байна. Бид нарт бол цаасан дээрх хуулиуд хангалттай байгаа. Наад зах нь Үндсэн хууль дээрээ хүний халдашгүй байдлын маш тодорхой зүйл заалтууд байгаа. УИХ нэг талаасаа хууль боловсруулж батлахаас гадна, түүний хэрэгжилтэд хяналт тавьдаг байх ёстой. Энэ бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхийн тулд өнгөрсөн жилийн 11 сард УИХ-ын хүн төвтэй байх энэ стратегийг боловсруулсан. Энэ стратегийнхаа хүрээнд. Хуулийн орчны экосистемийн цусны эргэлт нь жигд тархдаг, гүйдэг байх тухай байнга л ярьж байгаа. Бид нар хууль тогтоохдоо хөнжлийнхөө хэрээр хөлөө жийнэ гэдэг зарчмыг бас толгойноосоо авч хаямаар байна. Өөрөөр хэлбэл бодит нөхцөл байдалд тааруулж хууль батлах гэхээсээ илүүтэйгээр ямар тохиолдолд хүний эрхийг хангах ёстой. Тухайн хуулийн импелментэйшн буюу хэрэгжүүлэлтийг яаж хангах вэ гэдэг дээр бид нар маш их ач холбогдол өгдөг байх ёстой. Эрүүгийн хэргийн хянан шийдвэрлэх процесс цагаан дээр хараар бичсэн хуулийн хэм хэмжээнд явахаас илүүтэйгээр гэнэтийн гарсан дуулиан шуугиан скандалд хөтлөгдөж тодорхой пиарчдын мөнгө төлсөн ийм зохион байгуулалттай ажиллагааны үндсэн дээр шүүхийн шийдвэрлэх энэ процесс хууль ёсоороо хэрэгжих процесст нь гаж үзэгдэл бий болгохуйц ийм зүйл бий болсон. Маш олон хэргүүд дээр бид нар харж байгаа. Заримдаа хуулийн процесс өөрөө сонголттой юм шиг олон нийтэд үзэгддэг болсон. Зарим хэргийг бол 50 баримтууд нь гарч ирээд байхад шалгадаггүй зарим хэргүүд бол гэрлийн хурдаар явдаг. Энэ тохиолдолд цагаан дээр хараар бичигдсэн хуулийн хэрэгжилт гэхээсээ илүүтэйгээр улс төрийн динамик өөрчлөлтөөр энэ зүйл нь шийдэгдээд байгаа. Тийм учраас хуулийн үзэл санааг дэмжиж байгаа ч гэсэн энэ хуулийн хэрэгжилт дээрээ ажлын хэсэг маш сайн анхаараасай гэж хүсэж байна. Тэгэхгүй болохлоор маш олон кейсүүд дээр дуулиан шуугиан хэвлэл мэдээллийн энэ динамик өөрчлөлт дээр шийдвэр гаргалтууд яваад байгаа. Энэ бол маш аюултай үзэгдэл гэж үзэж байна. Алхам алхмаар, сөөм сөөмөөр эрх зүйт төрийнхөө үнэт зүйл, зарчмыг гээгдүүлж байгаа, сүүлдээ түүндээ дасаж, итгэл үнэмшилтэй болж байгаа. Тийм учраас хууль зүйн сайд болон энэ төслийг оруулж ирж байгаа хүмүүс хуулийн хэрэгжилт яг энэ цаасан дээр байгаа энэ идеологио бодит амьдрал дээр хэм хэмжээ болгох дээр анхаараарай гэж захиж хэлье ээ.