С.Бямбацогт: Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага байгаа
УИХ-ын гишүүн С.Бятбацогттой ярилцлаа.
-Хаврын чуулганы төгсгөлд УИХ Сонгуулийн тухай хуулийг хэлэлцэж байгаад завсарласан. Ээлжит бус чуулган зарлах сураг байна уу?
-Засгийн газар Таванголгойн төслөө өргөн баривал ээлжит бус чуулганыг зарлана биз дээ?
-Сонгуулийн хуулийг хэлэлцэж байхад хоёр намын бүлэг өөрсдийн байр сууринаасаа огг хөдлөөгүй. Эцсийн мөчид АН буулт хийхэд МАН хүлээж аваагүй. Танай нам өөрсдийн дэвшүүлж буй хувилбараасаа татгалзаж бага зэрэг уян хатан шийдвэр гаргах боломжтой юу?
-Тэгвэл 24:52 гэдэг тоонд ямар учир байгаа юм. 24:52 гэсэн хувилбар ч үндсэн хуульд харьшлж байна гэж яриад байгаа. Тэгэхээр Үндсэн хуулийг их хэмжээгээр биш багахан зөрчье гэсэн үг үү?
-Үндсэн хуулийг зөрчих гээд байгаа юм биш. Сонгуулийн хууль нэгэнт холимог хувилбараар ороод ирэх юм бол Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахаас өөр аргагүй болно.
-Тэгэхээр Үндсэн хуулийг өөрчилж байж Сонгуулийн хуулийг шинэчлэн батлах нь гэж ойлгож болох уу?
-Болно.
-Тоонд ер нь ямар ач холбогдол байгаа юм бэ. Үнэхээр л МАН-ынхан холимогоор явахын тулд Үндсэн хуулийг өөрчлөх ёстой гэж байгаа юм бол эхлээд үүнийгээ ярих ёстой биз дээ. 24:52, 50:26 байсан ч ялгаагүй Үндсэн хууль зөрчинө биз дээ?
-Сонгуулийн хуульд холимог элемент орж ирвэл Үндсэн хуульдаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаас өөр аргагүй байх. Тэгэхээр Сонгуулийн хууль, Үндсэн хуулийн өөрчлөлт хоёр хамт явна гэж ойлгож болно.
-Энэ намрын чуулган сонгуулийн өмнөх гэдгээрээ онцлог. Тэр ч утгаараа ачаалал их байна. УИХ-ын энэ чуулганы хугацаанд олон жил ярьж ирсэн Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг шийдэж чадах юм уу?
Эх орны баялгийг ард түмэндээ хүртээе түгээе, Монгол Улсын эрх ашгийг нэгдүгээрт тавих ёстой. гадны хөрөнгө оруулалтыг зохицуулъя гэдэг асуудал дээр "Монголын төлөө" фракц санал бодлоо илэрхийлдэг.
-Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага байгаа. Үүнийг УИХ ч тэр, ард түмэн ч ойлгож байгаа. Засгийн газрын гшпүүд нь УИХ-ын гишүүний албыг давхар хашдагаас эхлээд болохгүй зүйл бий. Энэ мэт хүн бүхний мэдэж байгаа, хүсч байгаа өөрчлөлтүүдийг хийхэд хүндрэл гарахгүй. Үүнийг хийх гэж УИХ ажиллаагүй биш, ажилласан. Гэнэтхэн өнөө жил ярьж эхэлж байгаа юм биш. 2008 оноос ярьсан зүйл. Мөн Үндсэн хуулийг өөрчлөхийн тулд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах журмыг баталсан байгаа. Энэ нь Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах бэлтгэл ажил хийгдсэн гэсэн үг. Хоёрт гэвэл Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах ажлын хэсгийг байгуулсан. Ажлын хэсэг дээр саяын ярьдаг зүйл нэлээд цэгцэрсэн. Мөн энэ асуудал дээр УИХ-ын Тамгын газар ажиллаж байна. Ер нь Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах асуудал төсөл болж, гишүүдийн гар дээр ирээгүй байгаа болохоос биш ерөнхийдөө ажлын хэсгийн төвшинд сайн боловсорч, бэлэн болсон. Тиймээс хүндрэлтэй асуудал гарахгүй гэж бодож байна.
-Сонгууль дөхөж гишүүд нийлж сонгуулийн санхүүжилтийн асуудлын талаар ярилцсан гэж сонссон. Энэ асуудал дээр ямар нэгэн шийдэл гарсан уу?
-Энэ талын мэдээлэл алга.
-Сүүлд "Монголын төлөө" фракц байгуулсан гэсэн. Хэчнээн хүний бүрэлдэхүүнтэй, ямар зорилготой фракц вэ?
- Миний хувь хүнийхээ хувьд баримталдаг зарчим бол нэгд, улс орны эрх ашиг. Дараа нь намын маань эрх ашиг тавигдана. Гуравт, хувь хүнийхээ эрх ашгийг тавина гэсэн зарчим баримталдаг. Мэдээж би Монголын төлөө ажиллаж байгаа.
-"Монголын төлөө"-г фракцид таныг элссэн гэж ойлгож болох уу?
-Монгол Улсын 2.7 сая иргэн бүр Монголын төлөө байгаа гэдэгт найдажбайна. Монголын төлөө хүмүүс олон болоосой гэж боддог.Харамсалтай нь УИХдээр зарим тохиолдолдүзэл бодлын зөрүүгээсээболж "Монголын төлөө"юу,юуны төлөө юм гэсэн асуудал яригддаг. Тиймээс бусдаар бол бүлэг фракц биш ээ. Монгол Улсын иргэн болгон эх орныхоо төлөө ажиллах үүрэг хүлээх ёстой. Энэ үүргээ хүн болгон мэддэг байгаасай.
-20 орчим гишүүнтэй нам дамжсан фракц биш юм уу?
-Улс төрийн намууд өөр өөрийн гэсэн үзэл баримтлалтай. АН бол барууны, хувь хүний эрх чөлөөг дээдэлдэг. Харин МАН зүүнийх. Нэг нь нийтийн төлөө, Нийт нь нэгний төлөө гэсэн үзэл баримтлалтай. Үүгээрээ ялгагдаж, хуваагддаг. Эдийн засаг, нийгэм, улс төрийн бусад асуудал дээр УИХ-ын гишүүд ард түмний төлөөлөл учраас өөр өөрсдийнхөө дуу хоолойг илэрхийлдэг. Мэдээж гишүүд тодорхой асуудлаар санал нийлэх нь бий. Санал нийлэхгүй байх тохиолдол ч бий. Бид тийм л хүмүүс.
Бусдаар бүх асуудлаар санал нийлнэ гэдэг хатуу ойлголт байхгүй. Бүлэг, фракц хатуу байдаг байх. Харин бид төрийн эрх ашгийн төлөө гэж үзэж байгаа асуудлаараа нийлдэг. Нийллээ гээд бүхнийг хараар будаад, эсвэл дандаа цагаан болгож яриад байдаггүй. Энэ хүрээнд л бид явдаг.