Ковидын буюу эдийн засгийн хямралын үеийн алдагдлаа нөхөж чадалгүй, хаалгаа барьж, өр нь хуримтлагдсаар хил нэвтрэх эрхээ хязгаарлуулчихлаа гэж ярих захирлууд... Төрөөс дэмжсэн дорвитой бодлогогүй, татварын дарамтад тэссэнгүй гэнэ. Гэтэл эдийн засгийн хүнд сорилттой нүүр тулж, илүү бүтээмжтэй ажиллан нийгэм, эдийн засагт ачаа үүрч яваа нь эдгээр хувийн хэвшлүүд билээ.

Бүртгэлтэй 150 мянган аж ахуй нэгжийн 40 хүрэхгүй хувь нь тогтмол үйл ажиллагаатай

150 мянга гаруй аж ахуйн нэгж, 50 мянга гаруй хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч байгаа мэт боловч аж ахуйн нэгжүүдийн дөнгөж 40 хүрэхгүй хувь нь л тогтмол үйл ажиллагаа явуулж байна. Үлдсэн 95 мянган аж ахуйн нэгжийн 50% нь түр зогссон, мөн хэмжээнийх нь үүд хаалгаа барьсан байдалтай байгааг статистик тоо харуулж байна.

Үүнд компанийн удирдлагууд стратеги төлөвлөгөөгөө боловсруулж, бизнесийн чиглэлээ зөв тодорхойлж, гүйцэтгэх удирдлагууд нь мэргэжлийн түвшинд ажиллаж чадаж буй эсэхээс гадна төрийн тогтвортой, уян хатан бодлого маш чухал нөлөөлж байна.

2 сая төгрөгийн цалинтай ажилтны өмнөөс байгууллага 250 мянган төгрөгний НДШ улсад төлдөг

Учир нь НДШ-д 230 мянга, хувь хүний орлогын албан татварт 170 мянга хасагдаж, мөнөөх хувь хүний албан татварын хөнгөлөлт гэж 14 мянган төгрөг нэмэгдээд тэр. Гэтэл үүнээс гадна ажил олгогч тухайн ажилтанг ажлын байраар хангасны төлөө НДШ төлж 250 мянган төгрөг улсад давхар төлдөг. Энэ нь ажилтны тоогоор үржигдэнэ. 

УИХ-ын гишүүн Б.Түвшин хэсэг гишүүдийн хамт Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахаар нэлээдгүй хугацаанд ажиллаж, УИХ-д өргөн барихад бэлэн болжээ.

Тэрбээр "Нийгмийн даатгал төлөх нь зүйн хэрэг. Энэ хуулийн төслийн үндсэн санаа нь оновчтой ангилалт хийж буйд оршино. Хөдөлмөрийн хуулиар зохицуулж буй цалин хөлснөөс НДШ төлнө, харин харин хөлсөөр ажиллах гэрээ буюу иргэний хуулиар зохицуулж байгаа гэрээний хүрээнд олгож буй цалин, хөлс урамшууллаас НДШ татдаггүй байх зохицуулалт юм. Мөн бизнесс эрхлэхэд зайлшгүй гардаг зардлыг хасаж татвар ногдуулах нь уг төслийн хамгийн том өөрчлөлт" гэдгийг тодотгов.

Түүний санаачилсан хуулийн төсөлд дараах өөрчлөлтүүдийг тусгаж буй аж. 

• Байгууллагатай хийсэн хөдөлмөрийн гэрээнээс тусдаа ажил гүйцэтгэх гэрээгээр хийсэн нэг удаагийн ажлын хөлснөөс НДШ авдгийг болиулах.
• Ажил олгогчийг ажилтны өмнөөс төлдөг НДШ-ээс чөлөөлөх. Ажилтны нэрээр ажил олгогчоос шимтгэл авдаг ч тэтгэвэрт нөлөөлдөггүй.
• Ажил олгогчоос ажилтандаа цалингаас гадуур олгосон мөнгөн хэлбэрээр олгосон хөнгөлөлт, урамшууллаас НДШ төлүүлдгийг болиулах
• Ажил олгогчийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх даатгуулагчийн сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын дээд хэмжээг даатгуулагчийн адил тухайн үед мөрдөж байгаа сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 10 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцүү хэмжээгээр тогтоох зэрэг өөрчлөлтүүд хамаарна
• Мөн бизнес эрхлэхэд зайлшгүй гардаг зардлыг хасаж татвар ногдуулдаг байх зэрэг аж ахуйн нэгжийн тогтвортой үйл ажиллагааг дэмжсэн  өөрчлөлтийг оруулжээ. 

Уг төслийн УИХ-д өргөн барихын өмнөх хэлэлцүүлэг маргааш /2025.04.08/ болно.

Хууль батлагдсанаар эдийн засагт нөлөөлөх цар хүрээ өргөн. Тухайлбал, 
Хүн, хуулийн этгээдийн бизнес эрхлэхэд учирдаг дарамт багасч үйл ажиллагааны төрөл нэмэгдэх, ажил олгогчийн НДШ төлөх дарамт буурснаар ажилтныхаа цалинг бодитоор нэмэх, ажлын байраа нэмэгдүүлэх боломж бүрдэнэ. Бараа, ажил, үйлчилгээний НДШ-ийн зардал буурснаар эцсийн хэрэглэгч дээр ирэх үнийн нэмэгдэл буурах хүртэл эерэг үр дүн гарах нь дамжиггүй.