Тус газрын даргын 2015.03.26-ний өдрийн 1/14 дугаартай удирдамжийн хүрээнд дагуу орон сууц өмчлөгч, эзэмшигчийн хариуцлагын даатгалын үйл ажиллагаа нь Өрсөлдөөний тухай хууль, Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэхийг шалгалаа. Хяналт шалгалтад тухайн орон сууц өмчлөгч, эзэмшигчийн хариуцлагын даатгалын чиглэлээр голлох үйл ажиллагаа эрхэлдэг “Ард даатгал” ХХК, ”Улаанбаатар хотын даатгал” ХХК, “Хаан даатгал” ХХК-иуд хамрагдлаа. 

Хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчлийн талаар: 

Даатгалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1-д “даатгалыг урт хугацааны даатгал, ердийн даатгал гэж ангилна”, 6.2-т “даатгал нь сайн дурын болон албан журмын гэсэн төрөлтэй байна”, 6.4-т “албан журмын даатгалын эрсдэл, нөхцөлийн талаарх нарийвчилсан зохицуулалтыг уг даатгалыг заавал даатгуулах даатгал гэж тодорхойлсон хуулиар зохицуулна” гэж заасан. Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2012 оны 356 дугаар тогтоолоор баталсан “Сайн дурын ердийн даатгалын төрлийн жагсаалт”-д заасныг үзвэл орон сууцны хөрөнгийн болон хариуцлагын даатгал аль аль нь сайн дурын ердийн даатгалын хэлбэрт хамаарахаар байна. 

Гэтэл “Хаан даатгал” ХХК-ийн хувьд: Орон сууц, нийтийн аж ахуйн удирдах газартай 2015.01.26-ны өдрийн № ХА15018/06 дугаартай хамтран ажиллах гэрээ байгуулан түүний харъяа 16 хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвөөр дамжуулан орон сууцны иж бүрэн даатгал /хөрөнгийн болон хариуцлагын/-ын үйлчилгээний хураамж /1500 төгрөг/-ийг хэрэглэгчийн өөрийнх нь зөвшөөрөлгүй, бичгээр байгуулсан гэрээгүйгээр бүлгээр хийгдэх даатгал нэрийдлээр оршин суугчдын байрны төлбөрт шууд тооцон авч байсан зөрчил илэрлээ.  

Мөн Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2008 оны 61 дүгээр тогтоолоор “Ердийн даатгал, давхар даатгалын болон даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн журам”-ийн 1.3-д “Ердийн даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийн даатгалын хэлбэрт хамаарах даатгалын бүтээгдэхүүнийг Хороонд бүртгүүлнэ. Хороонд бүртгүүлээгүй бол тухайн даатгалын бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулахыг хориглоно” гэж заасан байтал “Хаан даатгал” ХХК нь хөрөнгийн болон хариуцлагын даатгалын хэлбэрээр тусгай зөвшөөрөл авч, зөвхөн орон сууцны хөрөнгийн даатгалын бүтээгдэхүүнийг зах зээлд борлуулахаар Санхүүгийн зохицуулах хороонд бүртгүүлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл орон сууцны иж бүрэн даатгал /хөрөнгийн болон хариуцлагын даатгал хамт/-ын бүтээгдэхүүн хэлбэрээр зах зээлд борлуулахаар бүртгүүлээгүй буюу эрх олгогдоогүй байна. 

Түүнчлэн “Хаан даатгал” ХХК-ийн үйл ажиллагаанд даатгуулагчийн шилжилт хөдөлгөөн нэг бүрийг хийдэггүй, даатгалын хураамжийг давхардуулан авдаг, гэрээний сунгалт болон дүгнэх, цуцлах, өөрчлөлт оруулах нөхцөлүүдийг хуульд заасан шаардлагын дагуу гэрээнд тусгадаггүй зэрэг зөрчлүүд байна. 

“Хаан даатгал” ХХК-ийн энэхүү үйлдэл нь бүхэлдээ Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн 5.1, 6.2, Өрсөлдөөний тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.1.10, Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1, 196 дугаар зүйлийн 196.1.2, 431 дүгээр зүйлийн 431.3, Даатгалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1, 6.2, 6.4, Санхүүгийн зохицуулах хорооны холбогдох журмуудыг тус тус зөрчсөн байна. 

“Хаан даатгал” ХХК нь 2013-2015 оны байдлаар 55411 өрхийг даатгалтай гэх байдлаар даатгалын төлбөрийг хэрэглэгчдээс авч байсан бол үүнээс бичгээр хийгдэж, баталгаажсан гэрээт өрхийг шалгахад 2013 онд 9354, 2014 онд 44833, 2015 онд 10557 өрх байна. Өөрөөр хэлбэл “Хаан даатгал” ХХК нь 2013 оны байдлаар 46057, 2014 оны байдлаар 10578, 2015 оны байдлаар 44854 өрхтэй бичгээр гэрээ байгуулж, баталгаажуулаагүй бөгөөд энэхүү үйл ажиллагааны улмаас 2013 онд 552.6 сая, 2014 онд 190.4 сая, 2015 оны байдлаар 269.1 сая төгрөг, нийт 1 тэрбум 12,1 сая төгрөгийн хууль бус орлого олж, иргэдэд хохирол учруулсан байна. 

“Ард даатгал” ХХК-ийн хувьд: Cууц өмчлөгчдийн холбоодтой хамтран ажиллах гэрээ байгуулсан гэх байдлаар орон сууц өмчлөгч, эзэмшигчийн хариуцлагын даатгалын үйлчилгээний хураамж /1000 төгрөг/-ийг хэрэглэгчийн өөрийнх нь зөвшөөрөлгүй, бичгээр байгуулсан гэрээгүйгээр бүлгээр хийгдэх даатгал нэрийдлээр сууц өмчлөгчдийн холбооны төлбөрийн хамт шууд тооцон авч байсан зөрчил мөн илэрлээ. 

Түүнчлэн “Ард даатгал” ХХК-ийн үйл ажиллагаанд даатгуулагчийн шилжилт хөдөлгөөн нэг бүрийг хийдэггүй, даатгалын хураамжийг давхардуулан авдаг, гэрээний сунгалт болон дүгнэх, цуцлах, өөрчлөлт оруулах нөхцөлүүдийг хуульд заасан шаардлагын дагуу гэрээнд тусгадаггүй зэрэг зөрчлүүд байна. 

“Ард даатгал” ХХК-ийн энэхүү үйлдэл нь Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн 5.1, 6.2, Өрсөлдөөний тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.1.10, Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1, 196 дугаар зүйлийн 196.1.2, 431 дүгээр зүйлийн 431.3, Даатгалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1, 6.2, 6.4, Санхүүгийн зохицуулах хорооны холбогдох журмуудыг тус тус зөрчсөн байна. 

“Ард даатгал” ХХК нь 2013 онд 11872, 2014 онд 12485, 2015 онд 4074 өрхөөс тус тус даатгалын хураамжийг авсан байна. Ингэхдээ хэрэглэгчээс авсан дээрх даатгалын хураамжийг бичгээр хийгдэж, баталгаажсан гэрээт өрхтэй харьцуулан шалгахад 2013 оны байдлаар 9627, 2014 оны байдлаар 9790, 2015 оны байдлаар 3380 өрхтэй бичгээр гэрээ байгуулж, баталгаажуулаагүй бөгөөд энэхүү үйл ажиллагааны улмаас 2013 онд 115.5 сая, 2014 оны байдлаар 117.5 сая, 2015 оны байдлаар 13.5 сая төгрөг, нийт 246,5 сая төгрөгийн хууль бус орлого олж, иргэдэд хохирол учруулсан байна. 

“Улаанбаатар хотын даатгал” ХХК-ийн хувьд: Хяналт шалгалтад хамрагдсан даатгалын байгууллагуудын үйл ажиллагаанд даатгуулагчийн шилжилт хөдөлгөөн нэг бүрийг хийдэггүй, даатгалын хураамжийг давхардуулан авдаг, гэрээний сунгалт болон дүгнэх, цуцлах, өөрчлөлт оруулах нөхцөлүүдийг хуульд заасан шаардлагын дагуу гэрээнд тусгадаггүй зэрэг зөрчлүүд илэрлээ. 

“Улаанбаатар хотын даатгал” ХХК-ийн энэхүү үйлдэл нь Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийн 5.1, 6.2, Өрсөлдөөний тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12.1.10, Иргэний хуулийн 189 дүгээр зүйлийн 189.1, 196 дугаар зүйлийн 196.1.2, 431 дүгээр зүйлийн 431.3, Даатгалын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.1, 6.2, 6.4, Санхүүгийн зохицуулах хорооны холбогдох журмуудыг тус тус зөрчсөн байна.  

Нийслэлийн Орон сууц, нийтийн аж ахуйн удирдах газрын хувьд: “Хаан даатгал” ХХК-тай 2015.01.26-ны өдрийн № ХА15018/06 дугаартай хамтран ажиллах гэрээ байгуулах замаар харъяа 16 Хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвөөр дамжуулан орон сууцны иж бүрэн даатгал /хөрөнгийн болон хариуцлагын/-ын үйлчилгээний хураамж /1500 төгрөг/-ийг хэрэглэгчийн өөрийнх нь зөвшөөрөлгүй, бичгээр байгуулсан гэрээгүйгээр бүлгээр хийгдэх даатгал нэрийдлээр оршин суугчдын байрны төлбөрт шууд тооцон авах байдлаар хууль зөрчсөн үйл ажиллагааг хамтран хэрэгжүүлсэн байна. 

Иймд ШӨХТГ-аас дараах арга хэмжээг авч, хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Үүнд: 

1. Нийслэлийн орон сууц, нийтийн аж ахуйн удирдах газар болон “Хаан даатгал” ХХК-ийн 2015.01.26-ны өдрийн № ХА15018/06 дугаартай хууль бус хамтран ажиллах гэрээг хүчингүй болгох. 
2. Зөрчлийг арилгуулах, хэрэглэгчдэд учруулсан хохирлыг барагдуулах улсын байцаагчийн дүгнэлт, албан шаардлагыг зөрчил гаргасан “Ард даатгал” ХХК, “Хаан даатгал” ХХК, Нийслэлийн орон сууц, нийтийн аж ахуйн удирдах газруудад хүргүүлэв. 
3. Албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, хэрэглэгчдийг хохироосон Нийслэлийн Орон сууц, нийтийн аж ахуйн удирдах газрын удирдлагад хариуцлага тооцуулах, иргэдэд учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх ажлыг зохион байгуулах саналыг дээд шатны байгууллага, албан тушаалтан болох Нийслэлийн Засаг дарга Э.Бат-Үүлд хүргүүлэв