Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд өнөөдөр /2015.05.03/ “Үндсэн хууль ба зөвлөлдөх ардчилал” сэдэвт онол практикийн бага хуралд оролцож, хуралдааныг нээж үг хэллээ.

Тэрээр хэлсэн үгэндээ, 2013 оны 2-р сард УИХ-ын даргын захирамжаар Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, эсэх асуудлыг судлах Ажлын хэсгийг байгуулан ажиллуулж, энэхүү Ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийг үндэслэн 2015 оны 1-р сард Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулах Ажлын хэсгийг шинээр томилон ажиллуулж байна. Миний бие Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг боловсруулахад иргэд, иргэний нийгмийн байгууллага, улс төрийн намуудын оролцоог хангаж, боловсруулалтын шатнаасаа эхлэн нийтэд ил тод байж, зөвлөлдөх ардчиллын зарчимд нийцсэн байх учиртай гэж үздэг.

Өнөөдөр “Үндсэн хууль ба зөвлөлдөх ардчилал” сэдэвт онол, практикийн бага хурлыг зохион байгуулж Үндсэн хуулийг боловсронгуй болгох талаар эрдэмтэн судлаачдын санал бодлыг онол практикийн үүднээс сонсож, шүүн хэлэлцэж байгаа нь тулгамдсан асуудлыг бодитой шийдвэрлэхэд чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байна. Хурлын явцад гарсан санал дүгнэлт Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулах Ажлын хэсгийн ажилд ч үнэтэй зөвлөмж болно гэдэгт итгэж байна хэмээн онцлон тэмдэглэв.

Монгол Улсын Их Хурлын Тамгын газар, Швейцарийн ЭСЯ-ны хамтын ажиллагааны газар, Фридрих Эбертийн сангийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газар, "Нэг Монгол" төрийн бус байгууллага, Стратеги академи, Улаанбаатар бодлогын судалгааны төвийн хамран зохион байгуулж буй энэхүү хуралд УИХ-ын дэд дарга, МАН-ын дарга М.Энхболд, УИХ-ын гишүүн, МАХН-ын дэд дарга Д.Тэрбишдагва, УИХ-ын гишүүн, ИЗНН-ын дарга С.Оюун нар оролцож үг хэлсэн юм.

УИХ-ын дэд дарга, МАН-ын дарга М.Энхболд, “Зөвлөлдөх ардчиллын онол, арга зүйн үндсийг зөв таньж мэдэх, түүнийг нийгэм, улс төрийн амьдралын тулгамдсан асуудлаар оновчтой шийдэл олоход зохистой ашиглах боломжийг бүрдүүлэх, монгол хүний уламжлалт сэтгэлгээ, нийгмийн хөрсөнд буулган тодорхойлоход өнөөдрийн хэлэлцүүлэг чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байна. Монгол Улсын 1992 оны Үндсэн хуулийг хэлэлцэж баталсан үйл явц нь бүхэлдээ зөвлөлдөх ардчиллын нэгэн тод жишээ үлгэр дуурайлал байсан гэж үзэж болох юм. Энэ туршлагыг Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахдаа ч бид зайлшгүй харгалзан үзэх ёстой. Өнөөдрийн хэлэлцүүлэг Монголын ардчилалд тулгарч буй бэрхшээл сорилтыг даван туулах арга зам, эх орны улс төр, эдийн засаг, нийгмийн амьдралд тулгамдсан нэг биш хүндрэлтэй асуудлыг оновчтой шийдвэрлэхэд дэмжлэг болно гэдэгт итгэлтэй байна” гэв.

УИХ-ын гишүүн, МАХН-ын дэд дарга Д.Тэрбишдагва, Монгол улс ардчилсан шинэ Үндсэн хуулиа хэлэлцэн батласнаас хойш 23 жил өнгөрчээ. Хэдийгээр 23 жил богинохон хугацаа мэт боловч энэ нь та бид хамтдаа эдийн засаг нийгмийн бүхий л салбарыг хамарсан өөрчлөлтийг даван туулсан, одоо ч дуусаагүй байгаа шилжилтийн он жилүүд байлаа. Энэ утгаараа Монгол улсын Үндсэн хуулийн нийгэм, эдийн засаг, улс төрийн амьдралд гүйцэтгэж буй үүрэг рольд байнга дүн шинжилгээ хийж, эрдэмтдийн үгийг сонсож байх нь зайлшгүй хийгдэх ёстой ажил төдийгүй монголын төрийн удирдлагын арга барилд үнэлэлт дүгнэлт өгөх нэгэн арга механизм мөн хэмээн хэлсэн үгэндээ тэмдэглэв.

УИХ-ын гишүүн, ИЗНН-ын дарга С.Оюун, Ардын Их Хурлын чуулганаар Монгол Улсын Үндсэн хуулийг батлахад бүгдээрээ хэлэлцэж асуудлыг шийдвэрлэдэг парламентийн засаглалыг бид олж авсан. Энэ нь ч зөв байсан. Үндсэн хуулинд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудал хамгийн халуун сэдвийн нэг болоод байна. Нэмэлт өөрчлөлт оруулах зорилго нь ардчиллыг илүү боловсронгуй болгох улс орны хөгжлийг урагшлуулахад чухал алхам болох учиртай. Хууль тогтоох эрх мэдэл нь нийгмийн олон төлөөлөлтэй бие биенээ шүүмжилдэг боловч зөвлөлдөж шийдэж чаддаг гүйцэтгэх эрх мэдэл нь асуудлаа шийдсэн шиг шийдэж, хариуцсан шиг хариуцдаг байгаасай” хэмээн хэлсэн үгэндээ онцлов.

Энэхүү хуралдааны зорилго нь Үндсэн хууль болон нийгэм, эдийн засгийн тулгамдсан асуудлуудыг олон нийтийн төлөөлөл, оролцоотойгоор шийдвэрлэх, зөвлөлдөх ардчиллын үндэслэлийг Монгол Улсад бий болгоход чиглэгдэж байгаа юм. Хуралдаанд УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан “Үндсэн хууль дахь парламентийн эрх мэдэл, хэрэгжилт, шийдэл” сэдвээр, УИХ-ын гишүүн М.Батчимэг “Монгол Улс дахь парламентийн засаглалыг боловсронгуй болгох шаардлага” сэдвээр илтгэл тавих юм. Түүнчлэн дотоод гадаадын улс төр, эрх зүйн шинжлэх ухааны эрдэмтэн, судлаачид, мэргэжилтнүүд оролцон илтгэл тавьж, асуудлыг нээлттэй хэлэлцэх юм хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.