Евгений Касперски, энэ нэрийг цахим ертөнцөд нэвтэрсэн хүн бүр мэднэ. Тэрбээр  “Кибер хамгаалагч” болжээ. Е.Касперски “Asia Pacific Security” сэтгүүлд ярилцлага өгснийг орчуулан хүргэж байна.

-Өнөөдөр дэлхий ертөнц кибер тагнуул, цахим дайн, хорлон сүйтгэх ажиллагаанд баригд­сан гэдэгтэй хэн ч санал нийлнэ. Гэвч хүн төрөлх­төн өөрсдийгөө цахим орон зайд аюулгүй, дархлаатай гэж бодсоор бай­гаа?

-Миний бодлоор энэ нь хоёр талтай. Нэгдүгээрт, цахим ертөнцөд зэвсэглэл, таг­нуул, ер нь таны хэлсэн сөрөг зүйл бүгд бий. Тагнах ажиллагаа гэсэн ухагдахуун XXI зууны шилдэг ололт огтхон ч биш. Одоогоос 2000 жилийн өмнө ч тагнуулууд ажиллаж байсан. Өдгөө ч ажил­лаж байгаа, цаашид ч үргэлжилнэ. Яагаад гэвэл, аль ч Засгийн газарт таг­нуулууд чухал үнэтэй зүйл.

Зэвсэг ч ялгаагүй. Хүн төрөлхтөн хувцаснаас өмнө зэвсэг бүтээсэн. Ирээдүйд ч зэвсэг оршсоор л байх болно. Харин цахим зэвсэглэл бол шинэ эрин, урьд нь байгаагүй ухагдахуун гэдгээрээ онцлог. Засгийн газрууд цэрэг бэлт­гэн, тэднийг мэргэн буу­дуулж сургахаас илүү цахим зэвсэглэлийг илүүд үздэг болно байх. Үүний зарчим нь цөмийн болон биологийн зэв­сэгийнхтэй ижил. Гэхдээ хор хөнөөл нь бидний төсөөл­лөөс хэд дахин илүү юм шүү.

-Гэхдээ хакерууд илүү анхаарал татаж, хор уршиг тариад байгаа юм биш үү?

-Тэд танаас зөвхөн мэдээ­лэл хулгайлдаг. Хакерын үйл ажиллагаа хүний бие, хүрээлэн буй орчинд шууд нөлөө үзүүлж чадахгүй. Таны онгорхой үлдээсэн орон зайнаас мэдээллийг тань нууцаар авдаг.

Мэдээж хэнд ч нууц бий. Бүх зүйл ил, тод байх нь утгагүй. Харин ха­керууд үүнийг хулгайлах сонир­холтой. Үр дүн нь хожим илэрч болно. Гэхдээ заримдаа тус болох нь ч бий. Олон нийтийн эрх ашгийг хөндсөн нууцыг илрүүлэх нь гавьяа гэхэд буруудахгүй.

-Таны ажил цахим ер­төнц дэх халдлагаас хэрэг­лэгчийг хамгаалахад чиг­лэдэг гэж ойлгож болох уу. Эсвэл ердөө сонирхлын үнд­сэн дээр хийж буй ажил юм уу?

-Би кибер вирусын хорт чадвар хүн төрөлхтний мэдлээс алдуурах вий гэж айдаг. Хэрвээ тийм зүйл болох юм бол жинхэнэ аюул бий болно. Ялангуяа, цахим зэв­сэг хөгжлөөсөө давсан сө­рөг үр дагавар гаргах бо­ломж­­той.

Гэтэл өнөөдөр хэт дав­раг­сад, эсвэл тер­ро­ристууд буу, пулемёт, тэсрэх бөм­бөгийн наймаанаас илүүтэй ца­хим зэвсэглэлд тэрбум, тэр­бум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж байна.

Учир нь, цэрэг армид зарцуулах боломжтой хөрөнгөөр цахим зэвсэг бүтээснээр гарах үр дүн нь хамаагүй их байна.

-Сүүлийн үеийн тех­но­ло­ги хүмүүсийг хакераас хам­­­­гаа­лахад зориу­лагд­сан гэ­­­дэг­тэй санал нийлж байна уу?

-Хүмүүс өөрсдийн iPhone, эсвэл iPad-ыг цахим дов­тол­­гооноос бүрэн хам­гаа­лагдсан гэж боддог. Гэвч энэ нь том андуурал. Учир нь, технологийн өндөр шийдлийг шингээсэн эдгээр бүтээгдэхүүн ч бас компьютер мөн. Яах вэ, одоогийн байдлаар энэ төрлийн вирус гарч ирээгүй байгаа ч энэ нь цаг хугацааны л асуудал. Тех­нологи цаг хугацаатай өрсөн хөгжиж байгаа бол вирус түүнээс ч хурдан шинэч­­лэгдэж байна.

-Ихэнх хүн цахим гэмт хэрэг, хакер зэргийг онц ноцтой гэж боддоггүй. Гэтэл та өөрөөр боддог юм байна?

-Сайн асуулт байна. Үндэсний болон олон улсын цахим халдлагаас хамгаалах албууд маш сонор сэргэг ажил­ладаг. Тэдэнд өөр тийш сатаарах өчүүхэн төдий ч цаг бай­даггүй. Учир нь, дээр хэлсэнч­лэн цахим халдлагын ирээ­дүйд гаргах үр дүн онц аюултай.

Тиймээс орчин үеийн дэл­хий ертөнц энэ салбараас юу шаардаж байна гэвэл нэг­дүгээрт, маш сайн хам­гаа­лалт, хоёрдугаарт, мэргэж­лийн кибер цагдааг шаардаж бай­­гаа юм.