УИХ-ын чуулганы /2025.04.03/-ны өдрийн хуралдаанаар Хууль тогтоомжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүдийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцлээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт асуулаа.

УИХ-ын гишүүн С.Зулпхар:

Хууль тогтоомжийн тухай хууль бол хууль тогтоогчдын гарын авлага. Энэ их чухал хууль. Аливаа зүйлийг хэм хэмжээгээр нь тогтоохгүй бол тэрнээс гарч болох үр дагаврыг заримдаа нийгмийн бүхий л хүрээнд биеэрээ амсдаг гэдгийг бид мэдэж байгаа. Хөрөнгө оруулагчдын хамгийн их гомдолдог, шүүмжилдэг зүйл бол манайд хууль тогтвортой байдаггүй. Залгамж чанараа хадгалдаггүй, уламжлалаа хадгалдаггүйгээс болоод бизнесийн хүрээнд бизнес хийхэд, хөрөнгө оруулалт хийхэд хүндрэлтэй байдаг. Үүнийг бүх салбарын хүрээнд ярьж болно. 2024 оны 11 сарын 15 нд УИХ-ын цаашдын 4 жилийн стратегийг баталсан. Энэ стратеги дээр гол ярьсан зүйл бол цаашдаа хууль боловсруулах үйл ажиллагааг маш нарийвчилсан процедуртай боловсронгуй болгох юм байна гэдэг ойлголтод хүрсэн. Энэ үүднээс нь авч үзэхэд энэхүү хуулийг бид боловсронгуй болгох зайлшгүй шаардлагатай учраас өнөөдөр хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзэж байна.  Зарчмын хувьд дэмжиж байна.

Нэгдүгээрт, УИХ-ын гишүүний санаачлан боловсруулж буй хууль тогтоомжийн төсөлд УИХ-ын тамгын газар эсхүл судалгаа шинжилгээний байгууллага, судлаач зардлын тооцоо хийнэ гэсэн байна. Хэрвээ судалгаа шинжилгээний байгууллагаар, судлаачаар зардлын тооцоо хийлгүүлэх бол энэ зардал хаанаас гарах вэ?  Үүнийг та бүхэн хэрхэн зохицуулж байна вэ?  

Хоёрдугаарт, шаардлагатай тохиолдолд тухайн асуудлаар бусад улсын эрх зүйн зохицуулалтын талаарх харьцуулсан судалгааг хийнэ гэсэн үүнийг их нарийвчилсан байна. Тэгэхээр дан ганц эрх зүйн тогтолцооны хүрээнд судалгаа хийнэ гэдэг байдлаар нарийвчилчихаар бусад хэлбэрийн судалгааны хүрээ хязгаарлагдах юм биш үү? Үүнийг ерөнхийгөөр нь байлгаж байвал зөв биш үү?

Гуравдугаарт, Их хурлын даргын хэлснээр хууль тогтвортой байдаггүйн нэг шалтгаан нь  хуульд нэмэлт оруулахад хуулийн үзэл баримтлалаас тэс өөр. Түүнийг эсэргүүцсэн байдлаар шинэ үзэл баримтлал гаргаад нэмэлт өөрчлөлт оруулчихдаг.  Нийгмийн харилцааг зохицуулах гэж байсан, нийгмийн өөрчлөлт авчрах гэж байсан хууль үндсэндээ үйлчлэхгүй байна гэсэн үг. Үйлчилсэн бол буцаад асуудал болж байгаа. Үүнтэй холбоотой тухайлсан заалт оруулж ирсэн байна. Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай. Хуулийн төсөл боловсруулах тохиолдолд тухайн төсөл нь анх баталсан хууль болон дагалдаж буй  хуулийн үзэл баримтлал, агуулгат нийцсэн байх шаардлагатай гэсэн байна. Энэ бол маш чухал. Та бүхэн судалгаа хийж байх үед хэчнээн хууль үүнээс болоод үзэл баримтлал нь зөрчигдсөн. Тэрнээс дагалдсан бэрхшээлийн талаар судалгааны үр дүн ямар гарсан бэ?

Түүний асуултад УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар хариуллаа.